هم نفاق وقيحانه! كه براى مرگ يك سگ چنان هياهو و جنجالى راه مى‌اندازند و براى چنين كشتارهايى سكوت در پيش مى‌گيرند! اسلام و وجدان بشريّت از اين نفاق جهانى متنفّر است و مطمئناً اين منافق‌ها نيز رسوا خواهند شد. پروردگارا! شرّ نفاق جهانى را از سر تمام مستضعفان، مخصوصاً مسلمانان كوتاه بفرما!

4- پيدايش منافقان در اسلام‌

در مورد اين كه آيا «ريشه نفاق» را در مكّه بايد جست يا در مدينه، نظرات و آرا متفاوت است. براى روشن شدن موضوع و مطالعه «تاريخچه نفاق و منافقان» از قرآن مجيد كمك مى‌گيريم. در قرآن مجيد آيات فراوانى درباره منافقان آمده است. با يك بررسى اجمالى آياتى كه تنها كلمه نفاق و مشتقّاتش در آن استعمال شده است 37 مورد است؛ ولى روشن است آياتى كه در مورد اين انسانهاى رياكار و دورو نازل شده است به همين 37 مورد خلاصه نمى‌شود؛ زيرا در آيات متعدّد ديگرى بدون ذكر كلمه نفاق يا مشتقّاتش از منافقان ياد شده است؛ مانند 13 آيه از آيات اوّليّه سوره بقره‌ [1] كه موضوع آن منافقان است؛ ولى كلمه نفاق در آنها بكار برده نشده است، بلكه كلمات و واژه‌هاى مترادف ديگرى استفاده شده است.

تمام اين آيات سى و هفتگانه جزء سوره‌هاى مدنى؛ يعنى در مدينه نازل شده است. [2] از اين مطلب مى‌توان نتيجه گرفت كه عقيده قائلين به «شروع نفاق از مدينه» با ظاهر اين آيات سازگار است؛ امّا بهتر است كمى به عقب برگرديم و تاريخچه زندگى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نبوّت و چگونگى تبليغ اسلام از سوى آن حضرت و اشكال و مراحل مبارزات دشمنان اسلام را مورد مطالعه قرار دهيم.

[1]- از آيه 8 تا 20.

[2]- آيات سى و هفتگانه در سوره‌هاى آل عمران، نساء، انفاق، توبه، عنكبوت، احزاب، فتح، حديد، منافقون و تحريم آمده است.