رُكبان» كراهت دارد. منظور از «تلقّى ركبان» اين است كه عدّه‌اى در خارج از شهر و روستا در كمين كاروان‌هاى تجارى قرار گيرند تا اگر كسى جنسى را وارد كرد، قبل از آن كه صاحب جنس از قيمت شهر مطّلع گردد. اجناس او را بخرند. اين عمل را بعضى از فقها حرام و بعضى ديگر مكروه دانسته‌اند. [1] و نيز شغل كفن‌فروشى در اسلام مكروه شمرده شده است؛ زيرا چنين كسى منتظر مرگ ديگران است و اين امر سبب قساوت قلب او مى‌گردد.

ج- هدايت سرمايه به سمت آخرت: اين اصل از آيه 77 سوره قصص استفاده شده است كه فرموده است: «وَابتَغِ فِيما آتاكَ اللّهُ الدّارَ الْآخِرَةَ وَ لا تَنْسَ نَصيبَكَ مِنَ الدُّنْيا وَ احْسِن كَمآ احْسَنَ اللّهُ الَيْكَ وَ لاتَبْغِ الْفَسادَ فِى الْارْضِ انَّ اللّهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ» و در آنچه خدا به تو داده است، سراى آخرت را بطلب؛ و بهره‌ات را از دنيا فراموش مكن؛ و همان گونه كه خدا به تو نيكى كرده، نيكى كن؛ و هرگز در زمين در جستجوى فساد مباش، كه خدا مفسدان را دوست ندارد.

بر اساس اين آيه، در صورتى سرمايه ارزشمند است كه در مسير آخرت هدايت شود و به تعبير ديگر، هم نياز دنيا را برآورده سازد و هم توشه‌اى براى آخرت باشد. در نتيجه حاكم بر اقتصاد اسلامى، ارزش‌هاى اخلاقى است؛ در حالى كه اقتصاد مادّى فاقد اين ارزشهاست و طرفداران اين مكتب همه چيز را فداى منافع خود مى‌پندارند.

اسوه اخلاق در ارزش‌هاى اخلاقى‌

جضرت على عليه السلام در عهدنامه مالك اشتر [2] همه اقشار جامعه را، از جمله:

[1]- شرح لمعه، جلد 1، صفحه 331.

[2]- نامه 53 نهج البلاغه، ذكر اين مطلب لازم است كه اين عهدنامه از طولانى‌ترين و جامع‌ترين فرمان‌هاى حضرت على عليه السلام است. بى شك اين فرمان براى تمام رؤساى حكوت‌ها مفيد است؛ زيرا آن قدر سخنان آن حضرت با طراوت و با حكمت است كه در هر عصر و زمانى اين سخنان نوآور است.