هم خلافكار مى‌شويم». [1]

اعضاى بدن طبق اين روايت با زبان مشارطه مى‌كنند، و در ضمن نقش حسّاس زبان را گوشزد مى‌نمايند.

و در روايت ديگرى مى‌خوانيم: «صبح هنگام اعضاى بدن حال همديگر را مى‌پرسند. تمام اعضاى بدن در پاسخ اين پرسش زبان مى‌گويند: اگر تو بگذارى حال ما خوب است»». [2]

نتيجه اينكه ريشه مشارطه در روايات اسلامى ديده مى‌شود.

ريشه مراقبه:

حضرت على عليه السلام طبق آنچه در غررالحكم آمده مى‌فرمايد:

«اجْعَلْ مِنْ نَفْسِكَ عَلى‌ نَفْسِكَ رَقيباً

؛ اى انسان! تو خود بر خودت مراقب بگذار». [3]

انسانهاى با ايمان مراقب و نگهبانى درونى بنام ايمان دارند كه مراقب آنهاست.

آنان نيازى به مراقبهاى بيرونى ندارند، امّا كسانى كه فاقد مراقب درونى هستند تنها به هنگام مراقبت نگهبان بيرونى دست از تخلّف مى‌كشند، و در كوچكترين غفلت او آلوده تخلّف مى‌شوند. كسانى كه از چراغ قرمز در زمان عدم حضور پليس عبور مى‌كنند، از اين دسته هستند.

ريشه محاسبه:

در روايتى از امام كاظم عليه السلام مى‌خوانيم:

«لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُحاسِبْ نَفْسَهُ فى‌ كُلِّ يَوْمٍ‌

؛ كسى كه هر روز به حساب خويش نرسد از ما نيست». [4]

[1]. اخلاق در قرآن، ج 1، ص 319.

[2]. همان مدرك.

[3]. ميزان الحكمه، ج 4، باب 1538، ح 7403.

[4]. همان مدرك، باب 829، ح 3854.