نام کتاب : سوگندهاى پر بار قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 96
برنامه
چهارمادّهاى!
بعضى از
بزرگان دستورالعمل چهارمادّهاى دادهاند كه ريشههاى آن در آيات قرآن و روايات
معصومان عليهم السلام آمده است، هر چند ايشان اشارهاى به اين ريشهها نكرده؛ امّا
ما آن را يافته، و همراه با اصل دستورالعمل بيان مىكنيم:
1. مشارطه؛
يعنى سالك اوّل صبح كه از خواب بر مىخيزد، پس از اقامه نماز صبح، با خود شرط كند
كه مرتكب گناه نشود، و در حقيقت، عهد و پيمانى با وجدان خويش ببندد.
2. مراقبه؛
سپس در طول روز مراقب خويش باشد كه از عهد و پيمانش تخلّف ننموده، ومرتكب گناه و
خطايى نشود. و به تعبير ديگر، خود پليس خويش باشد.
3. محاسبه؛
و در پايان روز و به هنگام خواب، به حساب اعمال و كردار و گفتار خويش در طول روز
بپردازد. اگر برخلاف شرط عمل كرده، و مرتكب معصيتى شده، از آن توبه كند. و در
مواردى كه موفّق بر طاعت پروردگار شده، شكر آن را بجا آورد.
4. معاقبه؛
چنانچه پيمان خويش را شكست و آلوده گناه شد، علاوه بر توبه و جبران معصيت با اعمال
نيك آينده، نفس خود را سرزنش نموده، و خويشتن را مجازات كند. مثلًا بعضى از
چيزهايى كه به آن علاقه زيادى دارد براى چند روز برخود ممنوع كند. محدوديّتى در
مشتهيات نفسانى خويش قائل شده، و از اين طريق به مجازات نفس بپردازد، تا در روزهاى
آينده به راحتى شرط و پيمانش را نشكند.
ريشه
مشارطه:
در روايتى از
پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله مىخوانيم:
؛ صبح كه
مىشود تمام اعضاى بدن رو به زبان كرده، به او مىگويند: اى زبان حواست به ما
باشد، اگر تو در راه راست گام بردارى همه ما به دنبال تو در آن راه گام خواهيم
برداشت. و اگر بسوى خلاف بروى ما
نام کتاب : سوگندهاى پر بار قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 96