جهاد با نفس،
كه ميدان آن به اندازه تمام عمر انسان است، و يكى از بهترين زمانها براى آن ماه
مبارك رمضان است، زيرا در اين ماه ديو نفس به راحتى به بند كشيده مىشود، «جهاد
اكبر» ناميده مىشود.
خلاصه اينكه
در برخى از آيات قرآن و روايات، نفس به معناى نفس سركش آمده است.
نتيجه اينكه
نفس معانى متعدّدى دارد، كه عمده معانى آن «انسان»، «روح آدمى»، «وجدان بيدار
انسان» و «نفس سركش» است.
سؤال:
با توجّه به معانى مختلف نفس در قرآن، كلمه نفس در آيه محلّ بحث (و نفس و ما
سواها) به چه معناست؟
پاسخ:
اگر در مضمون آيه دقّت كنيم به روشنى خواهيم يافت كه منظور از نفس در اينجا روح
انسانى است؛ زيرا در ادامه آيه الهام به خوبيها و بديها مطرح شده، كه كار روح است.
روح در
قرآن:
اين كلمه در
قرآن مجيد بطور مكرّر استعمال شده است، امّا روح به معناى روح انسانى شايد تنها يك
مورد استعمال داشته باشد. به هر حال در آيه مورد بحث به روح انسانى قسم خورده شده،
و اين نشانگر اهميّت روح است. بدين جهت بايد پيرامون روح بحثى هر چند كوتاه داشته
باشيم. درباره روح، كتابها و مقالات بسيار زيادى نوشته شده است، كه شايد به هزاران
عدد بالغ شود، ولى جالب توجّه اينكه، هنوز بشر نتوانسته به حقيقت وماهيّت روح بشر
برسد. يعنى نزديكترين چيز به انسان، جزء
[1]. وسائل الشيعه، ج 11، ابواب جهاد النفس، باب
1، ح 1 و 9.
نام کتاب : سوگندهاى پر بار قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 78