در اين آيه
شريفه نفس به معناى انسان مركّب از روح و جسم به كار رفته است. در ضمن آيه مذكور
به قاعده مهمّ «قبح تكليف بما لا يطاق» اشاره دارد. يعنى خداوند متعال به هيچ
انسانى بيش از توان و طاقت و قدرتش تكليف نمىكند. زيرا اين كار قبيح است، و انجام
كار قبيح از ساحت قدس پروردگار دور است. چنين كارى را يك انسان معمولى انجام
نمىدهد، مثلًا هيچ عاقلى از ديگرى نمىخواهد كه بدون هيچ ابزار و وسيلهاى به
آسمانها پرواز كند؛ زيرا تكليف بما لا يطاق است. تا چه رسد به پروردگار عالم.
كلمه نفس در
آيه شريفه 30 سوره آل عمران نيز به معناى انسان آمده است:
« «يَوْمَ تَجِدُ كُلُّ
نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُّحْضَراً»؛ (روز
قيامت) روزى (است) كه هر انسانى تمام اعمال خيرش را در برابرش حاضر مىبيند».
در اين آيه
شريفه نيز نفس به معناى انسان بكار گرفته شده است. در ضمن آيه مذكور اشاره به
مسأله تجسّم اعمال در روز قيامت دارد. يعنى بهشتيان و جهنّميان نه تنها شاهد پاداش
و جزاى اعمال خويش خواهند بود، بلكه خود اعمال نيز در بهشت يا جهنّم، انيس و مونس
آنها خواهد بود.
خلاصه اينكه
يكى از معانى نفس، انسان است.
2. روح
انسان
در برخى از
آيات قرآن مجيد نفس به معناى روح انسان آمده است؛ مثلًا در آيات
نام کتاب : سوگندهاى پر بار قرآن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 1 صفحه : 75