شده است. توجّه فرماييد: « «فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَلَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ»؛ به يقين، (هم) از كسانى كه پيامبران به سوى آنها فرستاده شدند سؤال خواهيم كرد؛ و (هم) از پيامبران سؤال مى‌كنيم».

طبق صريح اين آيه، هم پيامبران مورد سؤال قرار مى‌گيرند، و هم امتّهاى آنان.

سؤال: از پيامبران عليهم السلام چه چيزى سؤال مى‌شود؟

پاسخ: حضرت على عليه السلام طبق روايتى كه در تفسير نورالثقلين نقل شده، مى‌فرمايد:

«فَيُقامُ الرُّسُلُ فَيُسْئَلُونَ عَنْ تَأْدِيَةِ الرِّسالاتِ الَّتى‌ حَمَلُوها الَى الْامَمِ فَاخْبَرُوا انَّهُمْ قَدْ ادُّوا ذلِكَ الى‌ امَمِهِمْ‌

؛ به پيامبران گفته مى‌شود كه سرپا بايستند، سپس از آنها در مورد رسالتهاى و مسئوليّتهايى كه بر دوش آنها گذاشته شده بود، و بايد به امّتهاى خويش مى‌رساندند سؤال مى‌شود. پيامبران در پاسخ مى‌گويند: وظيفه خود را كامل انجام داده، و آنچه را بايد به امّتهاى خويش برسانند رسانده‌اند!».

نتيجه اينكه مطابق اطلاق برخى از آيات و صريح بعضى ديگر، همه انسانها حتّى پيامبران مورد سؤال قرار مى‌گيرند. و اين مطلب زنگ بيدار باشى براى ماست، كه از هم‌اكنون به فكر پاسخ‌هاى قابل قبولى براى آن روز باشيم. و اين مقصود حاصل نمى‌شود مگر اينكه در اين دنيا اعمال شايسته‌اى داشته باشيم، و در مسير بندگى خدا حركت كنيم.

ب) از چه مى‌پرسند؟

مورد سؤال نيز مانند سؤال شوندگان عام و فراگير است، و هيچ استثنايى ندارد.

اعمال كوچك و بزرگ، آنچه در خلوت يا آشكارا انجام شده، اعمال فردى و جمعى، آنچه درباره خود يا خانواده يا اجتماع انجام داده، اعمال استاد و شاگرد، اعمال زن و مرد، و خلاصه تمام اعمال حتّى اگر به اندازه سرسوزنى باشد

(مِثْقالَ ذَرَّةٍ) [1]

مورد سؤال قرار مى‌گيرد.

[1]. زلزله، آيات 7 و 8.