4. سوگند سوره حجر

آيه شريفه 92 و 93 سوره حجر چهارمين سوگند يگانه، و دومين سوگند به «ربّ» است. توجّه فرماييد:

15/ 93- 92

به پروردگارت سوگند، (در قيامت) از همه آنها سؤال خواهيم كرد، از آنچه عمل مى‌كردند!

شرح و تفسير: سؤال از اعمال انسان‌

در مورد آنچه به آن سوگند ياد شده، يعنى كلمه «ربّ» در مبحث پيشين بحث شد، و نيازى به تكرار نيست. و امّا آنچه براى آن قسم ياد شده يعنى «سؤال از اعمال انسان» موضوع مهمّى است كه در آيات قرآن مجيد انعكاس گسترده‌اى دارد. در اينجا دو بحث مطرح است:

الف) از چه كسانى سؤال مى‌شود؟

به مقتضاى اطلاق آيه شريفه، شخص يا اشخاص خاصّى استثناء نشده‌اند، بلكه همه انسانها حتّى انبياء و اولياء در روز قيامت مورد سؤال قرار گرفته، و همگان بدون استثنا بايد پاسخگو باشند.

آنچه از اطلاق آيه فوق استفاده كرديم، در آيه شريفه 6 سوره اعراف صريحاً بيان‌