ندارد. زيرا آنچه نبايد تغيير كند احكام الهى و حرام وحلال خداوند است، اما تغيير عرفيات در قالب نوآورى‌ها و اختراعات اشكالى ندارد.

نتيجه اينكه بدعت به معناى خاص همواره حرام است و حكم ديگرى ندارد، اما بدعت به معناى عام حلال است، هر چند ممكن است احكام ديگرى هم داشته باشد.

آثار و عواقب بدعت!

بدعت نتايج شوم و پيامدهاى بدى دارد كه به چند نمونه آن اشاره مى‌كنيم:

الف) بدعت و ناسازگارى آن با توحيد

غالب كارهاى خلاف و صفات زشت انسان به نقصان در توحيد و خداشناسى باز مى‌گردد. توحيد شاخه‌هاى مختلفى دارد:

توحيد ذات، توحيد صفات و توحيد افعال. توحيد افعالى خود داراى شاخه‌هاى متعدّدى از قبيل توحيد حاكميّت، توحيد مالكيّت، توحيد خالقيّت و مانند آن است.

توحيد حاكميّت تشرعيّه يكى از شاخه‌هاى توحيد افعالى است، و منظور از آن اين است كه: وضع احكام تشريعى در انحصار خداوند است، و هيچ كس غير از خداوند حق تشريع احكام ندارد. حتّى پيامبر صلى الله عليه و آله نيز جعل حكم نمى‌كند مگر به اذن اللَّه، امام‌