« «يَا وَيْلَتَى‌ لَيْتَنِى لَمْ أَتَّخِذْ فُلَاناً خَلِيلًا»؛ اى واى بر من، كاش فلان (شخص گمراه) را دوست خود انتخاب نكرده بودم!». اى كاش شخصى كه درِ گناهان را به رويم گشود و هماى سعادت، كه بر روى شانه‌هايم نشسته بود، را از من دور كرد، به عنوان دوست خود بر نمى‌گزيدم! اى كاش با شخصى كه مرا از ياد و نام حضرت دوست غافل كرد و شيطان را قرين و همراهم ساخت، دوست نمى‌شدم. امّا اين آه و حسرت‌ها، در يوم الحسرة فايده‌اى ندارد. بلكه در اين دنيا بايد به فكر چاره بود.

شأن نزول آيات مورد بحث:

«عقبه» كه از متمّكنين مدينه به شمار مى‌رفت، و انسان خوش باطنى بود، و امكانات مالى نسبتاً مناسبى داشت، عليرغم اينكه شخص مشركى بود، با پيامبر صلى الله عليه و آله دوست بود. بدين جهت گه گاه خدمت آن حضرت مى‌رسيد و آياتى از قرآن مجيد را گوش مى‌كرد، و گام به گام به اسلام نزديكتر مى‌شد. امّا هنوز رسماً اسلام را نپذيرفته بود. پس از بازگشت از يك سفر، اعيان و اشراف قوم و قبيله‌اش را به ضيافتى دعوت كرد، و از دوستش پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نيز براى شركت در آن ميهمانى دعوت بعمل آورد.

حضرت فرمود: «به يك شرط دعوت تو را اجابت مى‌كنم، و آن اينكه شهادتين را بر زبان جارى نموده، و به صفوف مسلمانان بپيوندى! فاصله ميان من و تو شرك است، اگر شهادتين را بگويى اين فاصله از بين مى‌رود». عقبه در حضور مردم شهادتين را گفت، و پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نيز طبق وعده‌اى كه داده بود در ميهمانى او شركت كرد. خبر اسلام آوردن عقبه در شهر پيچيد و نقل مجالس شد. «ابىّ» دوست ديگر عقبه، هنگامى كه اين خبر را شنيد، به نزد وى آمد، و او را بخاطر اين كار سرزنش و شماتت كرد، گفت: «شنيده‌ام دين آبا و اجدادت را رها كرده‌اى، و از پرستش آن بتهاى زيبا و متنوّع دست كشيده‌اى، و به عبادت خداى ناديده محمّد پرداخته‌اى! پس آن غيرت و حميّت قبيله‌اى و عشيره‌اى تو چه شد!؟» خلاصه اين دوست ناباب آن قدر عقبه را سرزنش و شماتت كرد كه وى از كارش پشيمان شد و گفت: «براى جبران اين كار چه كنم؟». ابىّ‌