تفسيرهاى ديگرى براى فجر:

در مباحث گذشته دو تفسير براى قسم‌هاى پنجگانه سوره فجر ارائه شد. علاوه بر اين، براى خصوص «فجر» نيز تفاسير ديگرى ذكر شده، كه به دو نمونه آن اشاره مى‌شود. ولى قبل از آن، به معناى كلمه فجر در لغت توجّه كنيد:

فجر به معناى شكافتن وسيع است، انفجار را هم بدان جهت انفجار مى‌گويند كه شكاف وسيعى را در مكان وقوع انفجار ايجاد مى‌كند. به گناهان نيز از آن جهت «فجور» گفته مى‌شود كه پرده تقوا را مى‌شكافد. و از آنجا كه شب بسان پرده سياه ظلمانى است، به طلوع سپيده كه اين پرده سياه ظلمانى را شكافته، روزى روشن را نويد مى‌دهد، فجر گفته شده است.

ضمناً صبحگاهان دو فجر در افق ظاهر مى‌شود، كه يكى را فجر كاذب، و ديگرى را فجر صادق مى‌نامند. فجر كاذب يا دروغين حدوداً ربع ساعت قبل از فجر صادق در افق نمايان مى‌شود. اين فجر بصورت روشنايى كمرنگى، شبيه دم روباه مشاهده مى‌گردد، كه در قسمت افق باريك و در سمت آسمان كلفت‌تر است، و زود برطرف شده، و جاى خود را به تاريكى شب مى‌دهد؛ بدين جهت آن را فجر كاذب ناميده‌اند.

پس از زايل شدن فجر كاذب، افق دوباره شاهد فجر ديگرى است، كه همچون نوارى گسترده و شفاف و زيبا، افق را روشن مى‌كند و اين روشنايى تدريجاً پيشروى مى‌كند تا آنجا كه تاريكى شب را كاملًا از بين مى‌برد.

اين فجر، در روايات‌ [1] به «نهر سورا» [2] تشبيه شده، كه بسيار شفّاف و صاف است.

ابتداى وقت امساك در هنگام روزه، و آغاز وقت نماز صبح فجر صادق است.

با توجّه به توضيحاتى كه در مورد واژه فجر بيان شد، به دو تفسير ديگرى كه در مورد اين كلمه گفته شده مى‌پردازيم:

1. بعثت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله‌: فجر در آيه مورد بحث به معناى ظهور پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله‌

[1]. وسائل الشيعه، ج 3، ابواب المواقيت، باب 27، ح 2 و 6.

[2]. اين نهر در كشور عراق واقع شده است.