تناسب بين جرم و جريمه:

سؤال دوم: آيا نبايد بين جرم و جريمه تناسبى وجود داشته باشد؟ بدون شك هر جرمى جريمه خاصّ خود را دارد؛ گاه مجازات آن يك شلّاق، گاه پنجاه تازيانه، گاه يكصد ضربه شلّاق، و گاه جرم آن قدر سنگين است كه مجازات آن مرگ است. بلكه برخى از اوقات جنايتكارانى را مشاهده مى‌كنيم كه به ده بار اعدام محكوم مى‌شوند؛ و اين نشانگر عمق جنايت و بزرگى جرم آنهاست. با توجّه به اين مطلب، كافران، معاندان، جبّاران و فراعنه، كه در تمام عمر غرق گناه بوده‌اند، بايد متناسب با گناهانشان مجازات شوند. اگر پنجاه سال عمر كرده‌اند و گناه، بايد پنجاه سال مجازات شوند، نه اينكه براى هميشه در آتش جهنّم بمانند، و عذاب جاودانه داشته باشند. با توجّه به اين مطلب آيا خلود در آتش جهنّم با حكمت و عدالت خداوند سازگار است؟

پاسخ: از آنچه در جواب سؤال قبل گفته شد پاسخ اين سؤال نيز روشن مى‌شود.

وقتى مجازاتها و عذابها عكس العمل و نتيجه اعمال خودماست، جاودانگى در عذاب تعجّب‌آور نيست. اگر انسان نادانى فريب شيطان را بخورد، و به مدّت كوتاهى آلوده شرب خمر شود، و بر اثر آن قلبش براى هميشه بيمار و معيوب گردد، آيا جز خود او مى‌توان ديگرى را سرزنش كرد؟ آيا مى‌توان گفت بين يك ماه شرب خمر و يك عمر بيمارى قلبى تناسب و تعادلى نيست؟

اگر جوانى در پى هوسرانى به دنبال موادّ مخدر برود، و يك هفته آلوده آن گردد، سپس معتاد شود، و يك عمر متحمّل بدبختى و حقارت شود چه كسى مقصّر است؟

اگر انسان بال و پر داشت و عمرى جاودان به او مى‌دادند، سپس با دست خود بال و پرش را مى‌سوزاند، و براى هميشه قدرت پرواز را از دست مى‌داد، چه كسى را سرزنش مى‌كنند؟ آيا هيچ كس اين محروميّت را ناعادلانه مى‌خواند؟

آثار گناهان متفاوت است؛ برخى گناهان آثار موقّت و كوتاه مدّت دارد، برخى داراى آثار و پى‌آمدهاى طولانى، و برخى آثار و نتايج جاودانه و هميشگى دارد، و اين‌