جعاله‌

مسأله 1928. جُعاله آن است كه انسان قرار بگذارد كه در مقابل كارى كه براى او انجام مى‌دهند مال معيّنى بدهد، مثلًا بگويد «هر كس گمشده مرا پيدا كند هزار تومان به او مى‌دهم». به شخصى كه اين قرار را مى‌گذارد «جاعل» و به شخصى كه كار را انجام مى‌دهد «عامل» مى‌گويند. و فرق ميان «جعاله» و «اجير كردن كسى براى انجام كارى» اين است كه در اجاره بعد از خواندن صيغه، اجير بايد عمل را انجام دهد و كسى هم كه او را اجير كرده اجرت را به او بدهكار است؛ ولى در جعاله عامل مى‌تواند مشغول كار نشود، يا در وسط كار از آن دست بكشد و نيز تا كار را انجام نداده جاعل بدهكار نيست.

مسأله 1929. جعاله ممكن است با شخص غير معيّن يا با شخص معيّن صورت گيرد مثلًا، بگويد: اگر طبيبى بيمارى فرزندم را علاج كند، فلان مقدار خواهم داد؛ و يا به غوّاصى بگويد: اگر فلان جنس غرق شده مرا از دريا بيرون آورى، هزار تومان به تو مى‌دهم؛ در هر دو صورت صحيح است.

شرايط جعاله‌

مسأله 1930. جاعل بايد بالغ و عاقل باشد و از روى اراده و اختيار قرارداد ببندد و شرعاً بتواند در مال خود تصرّف كند؛ بنابراين جعاله آدم سفيهى كه مال خود را بيهوده مصرف مى‌كند صحيح نيست.