راه براى پى بردن به دخول وقت ظهر، استفاده از شاخص است؛ به اين‌گونه كه قطعه چوب صاف يا ميله‌اى را در زمين هموار بطور عمودى فرو كند، صبح كه خورشيد بيرون مى‌آيد سايه آن به طرف مغرب مى‌افتد و هر چه آفتاب بالا آيد اين سايه كم مى‌شود، هنگامى‌كه سايه به آخرين درجه كمى رسيد، موقع ظهر است؛ و همين كه رو به زيادى گذارد و سايه به سوى مشرق برگشت، اوّل وقت نماز ظهر و عصر است؛ البتّه در بعضى از شهرها مثل مكّه مكرّمه در بعضى از روزهاى سال هنگام ظهر سايه بكلّى از بين مى‌رود و آفتاب كاملًا عمودى مى‌تابد، در اين‌گونه مناطق موقعى كه مجدّداً سايه پيدا شد وقت نماز ظهر و عصر شده است. [1] مسأله 673. نمازهاى ظهر و عصر هر كدام «وقت مخصوص» و «وقت مشتركى» دارد: وقت مخصوص نماز ظهر از اوّل ظهر است تا موقعى كه به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد؛ و وقت مخصوص نماز عصر موقعى است كه به اندازه خواندن يك نماز به غروب باقى مانده باشد؛ و اگر كسى تا اين موقع نماز ظهر را نخوانده نماز ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را بخواند؛ و ما بين اين دو، وقت مشترك نماز ظهر و عصر است.

مسأله 674. هرگاه پيش از خواندن نماز ظهر سهواً مشغول خواندن نماز عصر شود و در بين نماز متوجّه گردد، چنانچه در وقت مشترك باشد بايد عدول كند، يعنى نيّت خود را به نماز ظهر برگرداند و قصد كند آنچه خوانده نماز ظهراست و به همين ترتيب آن را ادامه دهد و بعد از آن كه نماز را تمام كرد نماز عصر را بخواند؛ و اگر در وقت مخصوص ظهر باشد نماز او باطل‌است و بايد نماز را به‌نيّت ظهر از سر بگيرد.

[1]. بايد توجّه داشت كه هميشه ساعت 12 ظهر شرعى نيست، بلكه در بعضى از مواقع سال، ظهر شرعى قبل از 12 و گاهى بعد از ساعت 12 است؛ و ساعت 12، ساعت قراردادى و رسمى است نه شرعى ..