(1)

5- [اقسام ربا]

توضيحى كوتاه پيرامون دو قسم ربا (2) ربا در فقه اسلامى دو شاخه دارد:

1- شاخه معاوضه كه اين قسم را رباى معاوضه مى‌نامند، و در كتاب البيع از آن بحث مى‌كنند. [1]

2- شاخه مربوط به وامها كه معروف به رباى قرضى است و در فقه در كتاب القرض مورد بحث قرار مى‌گيرد. [2]

(3)

رباى معاوضه‌

رباى معاوضه داراى سه شرط است: نخست اين كه آن جنس مكيل يا موزون باشد و معدود نباشد، يعنى مانند شير كه با پيمانه «ليتر» خريدوفروش مى‌شود و يا مانند گندم كه موزون است و مثلا با كيلو معامله مى‌گردد، باشد بنابراين در اشياء شمردنى مانند لباس و وسايل منزل، رباى معاوضه نيست.

2- دو جنس هم وزن نباشند، بلكه وزن يكى بيشتر از ديگرى باشد؛ مثل اين كه يك كيلو گندم بدهد و 2 كيلو گندم بگيرد؛ هر چند اوّلى از نوع مرغوب و دومى نامرغوب باشد.

(4) 3- طرفين معامله از يك جنس باشد مثل اين كه گندم را در مقابل گندم بدهد.

اگر اين سه شرط در معاوضه‌اى جمع شود رباى معاوضه تحقّق پيدا مى‌كند؛

[1]- صاحب جواهر- قدّس سرّه- اين بحث را در جلد 23 جواهر الكلام، آورده است.

[2]- صاحب جواهر- قدّس سرّه- اين بحث را در جلد 25 جواهر الكلام، آورده است.