پيشگفتار

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ*

چه كسانى به سراغ حيله‌ها مى‌روند؟

بى‌شك والاترين ويژگى مؤمنان، صفت زيباى عبوديّت و بندگى خداست، و روشن‌ترين دليل اين مدّعى، آن كه مسلمانان از آغاز اسلام تا قيام قيامت، روزانه حدّ اقل ده بار قبل از شهادت بر رسالت پيامبر بزرگوار اسلام صلّى اللّه عليه و آله، به عبوديّت و بندگى ايشان شهادت مى‌دهند (و اشهد أنّ محمّدا عبده و رسوله)، يعنى راز رسيدن به مقام شامخ و بى‌بديل رسالت را، بندگى و عبوديّت كامل آن حضرت مى‌دانند.

امّا نكته قابل دقّت تفاوت «عبادت» و «عبوديّت» است! زيرا عبادت چيزى است، و عبوديّت چيز ديگر، و بدين جهت هر عابدى «عبد» نيست، ولى هر عبدى «عابد» است. شيطان رانده شده عابد بزرگى بود، كه طبق برخى از روايات مدّت بسيار طولانى خداوند را عبادت كرد [1]، ولى هرگز بنده خوبى نبود، و طعم شيرين عبوديّت را نچشيد، وگرنه در مقابل معبودش سركشى و طغيان نمى‌كرد، و راه گمراهى را

[1]. نهج البلاغه، خطبه 192 (خطبه قاصعه).