[2- روايت هشام بن الحكم‌]

(1) دليل دوم طرفداران عدم اختلاف آفاق، اطلاق روايات، مخصوصا صحيح هشام بن حكم است كه نشان مى‌دهد اگر در يك منطقه ماه رؤيت شود براى همه مناطق كافى است.

(2) روايت چنين است: «هشام بن الحكم عن ابى عبد الله عليه السّلام انّه قال فى من صام تسعة و عشرين قال:

إن كانت له بيّنة عادلة على اهل مصر انّهم صاموا ثلاثين على رؤيته قضى يوما». [1]

(3) آنها معتقدند اطلاق روايت دلالت دارد در هر شهرى از شهرهاى دنيا ماه ديده شود، براى شهرهاى ديگر كافى است خواه بسيار دور باشد يا نزديك.

(4) همچنين بعضى روايات ديگر.

(5) پاسخ: اين سخن قابل مناقشه است، زيرا اطلاق اين روايات منصرف به بلادى است كه اطّلاع‌رسانى در آن زمان نسبت به آن معمول بوده است نه بلادى كه چندين ماه با آنها دور بوده است و كمتر خبرى از آن مى‌رسيده است.

(6) به عبارت ديگر اين روايات ناظر به بلاد متقاربه از نظر

[1]. ح 13، باب 5 از من ابواب احكام شهر رمضان.