روايت مطلق است و فقها آن را منصرف به «فرد متعارف» مى‌دانند.

(1) به يقين در مورد رؤيت هلال كه در روايات متواتره وارد شده نيز معيار رؤيت متعارف است يعنى چشم غير مسلّح، و چشم‌هاى مسلّح خارج از متعارف است و مقبول نيست.

(2) ما نمى‌توانيم همه جا در فقه در مطلقات ادلّه به سراغ افراد متعارف برويم، ولى در رؤيت هلال فرد كاملا غير متعارفى را ملاك حكم قرار دهيم.

[2- تولّد ماه در واقع معيار نيست‌]

(3) ثانيا: بعضى مى‌گويند معيار در آغاز ماه، «تولّد ماه در واقع» است و رؤيت و مشاهده جنبه «طريقى» دارد نه «موضوعى». بنابراين اگر با وسيله غير متعارف از تولّد ماه آگاه شويم، كافى است.

(4) در پاسخ مى‌گوييم به يقين ظاهر روايات اين است كه قابليّت رؤيت با چشم عادّى، جنبه موضوعى دارد (تكرار مى‌كنم قابليت رؤيت با چشم عادى) زيرا:

(5) اگر معيار تولّد واقعى ماه باشد مشكل مهمّى پيش‌