(1)

آيا رؤيت ماه با تلسكوپ كافى است؟

[راى مشهور رؤيت با چشم غير مسلح است‌]

(2) «مشهور» در ميان مراجع اين است كه رؤيت هلال، بايد با چشم غير مسلّح باشد ولى بعضى از فقهاى معاصر قائل به كفايت مشاهده با تلسكوپ شده‌اند.

(3) با دقّت در ادلّه ثابت مى‌شود كه- با احترامى كه به همه آراء مجتهدين مى‌گذاريم- اين رأى موافق با ادلّه و قواعد فقه نيست زيرا:

[1- رؤيت ماه معيار روايات متواتره است‌]

(4) اولا: در روايات متواتره معيار ثبوت ماه، رؤيت ذكر شده از جمله در باب سوم از ابواب شهر رمضان وسائل الشيعة 28 روايت نقل شده كه غالبا همين مضمون را دارد. «اذا رأيت الهلال فصم و اذا رأيته فافطر» يا «صم للرؤية و افطر للرؤية»؛ هنگامى كه ماه را ديدى روزه بگير و هنگامى كه آن را (در پايان رمضان) ديدى افطار كن.

[مثالهايى براى انصراف اطلاقات به افراد متعارف‌]

(5) در ابواب بعد از آن نيز رواياتى در اين زمينه ديده مى‌شود. و هنگامى كه سخن از رؤيت به ميان مى‌آيد منصرف به رؤيت متعارف است كه رؤيت با چشم غير مسلّح مى‌باشد، زيرا فقها در تمام ابواب فقه اطلاقات را منصرف به افراد متعارف مى‌دانند، مثلا: