2-
در اين كه جمله «إِذا أَثْمَرَ» (هنگامى كه ميوه دهد) با ذكر كلمه «ثَمَرِهِ» قبل از آن، چه منظورى را تعقيب مىكند، در ميان مفسران گفتگو است، ولى ظاهراً هدف از اين جمله اين است كه: به مجرد اين كه ميوه بر درختان، و خوشه و دانه در زراعت آشكار شود، بهره گرفتن از آنها مباح و جايز است، اگر چه حق مستمندان هنوز پرداخته نشده است و اين حق را تنها در موقع چيدن ميوه و در درو كردن (يوم الحصاد) بايد پرداخت (دقت كنيد).
***
3-
منظور از اين حق كه به هنگام درو بايد پرداخت چيست؟
بعضى معتقدند: همان زكات واجب، يعنى يك دهم و يك بيستم است، ولى با توجه به اين كه اين سوره در «مكّه» نازل شده و حكم زكات در سال دوم هجرت و يا بعد از آن در «مدينه» نازل گرديده است، چنين احتمالى بسيار بعيد به نظر مىرسد.
در روايات فراوانى كه از اهلبيت عليهم السلام به ما رسيده و همچنين در بسيارى از روايات اهل تسنن، اين حق، غير از زكات معرفى شده و منظور از آن چيزى است كه به هنگام حضور مستمند در موقع چيدن ميوه و يا درو كردن زراعت به او داده مىشود، و حدّ معين و ثابتى ندارد. «1»
و در اين صورت آيا اين حكم واجب است يا مستحب؟