و بعضى ديگر گفتهاند: شرابى است كه از آسمان بهشت فرو مىريزد!.
در حقيقت، شرابهاى بهشتى انواعى دارد: بعضى در نهرها جارى است كه در آيات متعددى از قرآن به آن اشاره شده است. «1»
بعضى در ظرفهاى دربسته مهر شده است، چنان كه در آيات بالا آمد، و از همه مهمتر، شرابى است كه از آسمان بهشت و يا طبقات بالاى آن فرو مىريزد و اين همان شراب «تَسْنِيم» است، كه هيچ يك از نوشيدنىهاى بهشتى به پاى آن نمىرسد، و طبعاً تأثيرى كه در روح و جان بهشتيان مىگذارد، از همه عالىتر، پرجاذبهتر و عميقتر است، و نشئه روحانى حاصل از آن، غير قابل توصيف است.
البته، بايد اين حقيقت را بار ديگر تكرار كنيم كه اينها همه شبحى است كه از دور ديده مىشود، و گرنه توصيف نعمتهاى گرانقدر و بىنظير بهشتى با هيچ زبان و قلمى ممكن نيست، و حتى به گفته خود قرآن، از فكر هيچ كس نمىگذارد: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِيَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ». «2»
***
نكتهها:
1- «ابرار» و «مقرّبان» كيانند؟
در آيات قرآن مجيد، كراراً سخن از «ابرار» و «مقربان» و مقامات و پاداشهاى عظيم آنها به ميان آمده، تا آنجا كه طبق آيه 193 سوره «آل عمران» «أُولُو الأَلْباب» (صاحبان انديشههاى قوى) تقاضا مىكنند كه پايان زندگيشان با ابرار باشد: «وَ تَوَفَّنا مَعَ الأَبْرارِ».
و در آيات سوره «دهر» نيز پاداشهاى بسيار مهمى براى آنها ذكر شده