شأن نزول:
«ابن عباس» مىگويد: هنگامى كه پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله وارد «مدينه» شد بسيارى از مردم سخت آلوده كمفروشى بودند، خداوند اين آيات را نازل كرد و آنها پذيرفتند: و بعد از آن كمفروشى را ترك كردند. «1»
در حديث ديگرى آمده است: بسيارى از اهل «مدينه» تاجر بودند و در كار خود كمفروشى مىكردند، و بسيارى از معاملات آنها معاملات حرام بود، اين آيات نازل شد، و پيامبر صلى الله عليه و آله آنها را براى اهل «مدينه» تلاوت فرمود، سپس افزود:
خَمْسٌ بِخَمْسٍ: «پنج چيز در برابر پنج چيز است»!
عرض كردند: اى رسول خدا: كدام پنج در مقابل كدام پنج است؟!
فرمود:
ما نَقضَ قَوْمٌ الْعَهْدَ إِلَّا سَلَّطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ عَدُوَّهُمْ!
وَ ما حَكَمُوا بِغَيْرِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَّا فَشا فِيْهِمُ الْفَقْرُ!
وَ ما ظَهَرَتْ فِيْهِمُ الْفاحِشَةُ إِلَّا فَشا فِيْهِمُ الْمَوْتُ!
وَ لا طَفَّفُوا الْكَيْلَ إِلَّا مُنِعُوا النَّباتَ وَ أُخِذُوا بِالسِّنِيْنَ!
وَ لا مَنَعُوا الزَّكاتَ إِلَّا حُبِسَ عَنْهُمُ الْمَطَرُ!:
«هيچ قومى عهدشكنى نكردند، مگر اين كه خداوند دشمنانشان را بر آنها مسلط ساخت.
هيچ جمعيتى به غير حكم الهى حكم نكردند، مگر اين كه فقر در ميان آنها زياد شد.
در ميان هيچ ملتى فحشاء ظاهر نشد، مگر اين كه مرگ و مير در ميان آنها فراوان گشت!