تفسير:
اگر گوش شنوا و فكر بيدار داشتيم در دوزخ نبوديم!
از آنجا كه در آيات گذشته، سخن از نشانههاى عظمت و قدرت خدا و دلائل آن در عالم آفرينش بود، در آيات مورد بحث، سخن از كسانى مىگويد كه اين دلائل را ناديده گرفته، راه كفر و شرك را پيش مىگيرند، و همچون شياطين، عذاب الهى را به جان مىخرند.
نخست مىفرمايد: «براى كسانى كه به پروردگارشان كافر شدند، عذاب جهنم است و بد جايگاهى است» «وَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذابُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ».
***
آنگاه، به شرح گوشهاى از اين عذاب وحشتناك پرداخته، مىافزايد:
«هنگامى كه كفار در آن افكنده مىشوند، صداى وحشتناكى از آن مىشنوند و اين در حالى است كه پيوسته مىجوشد و غليان دارد» «إِذا أُلْقُوا فِيها سَمِعُوا لَها شَهِيقاً وَ هِيَ تَفُورُ».
آرى، هنگامى كه آنها با نهايت ذلت و حقارت، در آن پرتاب مىشوند، فرياد وحشتناك و طولانى از جهنم برمىخيزد، و تمام وجود آنها را در وحشت فرو مىبرد.
«شَهِيْق» در اصل، به معنى صداى زشت و منكرى همچون صداى الاغ است، و گاه گفتهاند: از ماده «شهوق» به معنى طولانى بودن گرفته شده (لذا كوه بلند را «جبل شاهق» مىگويند) بنابراين، «شهيق» به معنى ناله طولانى است.
بعضى گفتهاند «زَفِير» صدائى است كه در گلو مىپيچد، و «شَهِيق» صدائى است كه در سينه رفت و آمد مىكند، به هر حال، اشاره به صداهاى وحشتانگيز