از گناه باشد ... و مانند اينها، كه همگى شاخ و برگ يك واقعيت است، و اين توبه خالص و كامل است.
در حديثى از پيغمبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مىخوانيم: هنگامى كه «معاذ بن جبل» از توبه نصوح سؤال كرد، در پاسخ فرمود: أَنْ يَتُوبَ التَّائِبُ ثُمَّ لايَرْجِعُ فِى ذَنْبٍ كَما لايَعُودُ اللَّبَنُ إِلَى الضَّرْعِ: «آن است كه شخص توبهكننده، به هيچ وجه بازگشت به گناه نكند، آن چنان كه شير به پستان هرگز باز نمىگردد»! «1»
اين تعبير لطيف، بيانگر اين واقعيت است كه: «توبه نصوح» چنان انقلابى در انسان ايجاد مىكند كه، راه بازگشت به گذشته را به كلى بر او مىبندد.
همان گونه كه بازگشت شير به پستان غير ممكن است.
اين معنى كه در روايات ديگر نيز وارد شده، در حقيقت، درجه عالى «توبه نصوح» را بيان مىكند، و گرنه، در مراحل پائينتر ممكن است بازگشتى باشد كه بعد از تكرار توبه، سرانجام منتهى به ترك دائمى شود. سپس، به آثار اين «توبه نصوح» اشاره كرده، مىافزايد: «اميد است با اين كار پروردگار شما گناهانتان را ببخشد و بپوشاند» «عَسى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ».
«و شما را در باغهائى از بهشت وارد كند كه نهرها از زير درختانش جارى است» «وَ يُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْا نْهارُ».
«اين كار در روزى خواهد بود كه خداوند پيامبر و كسانى را كه با او ايمان آوردند خوار و موهون نمىكند» «يَوْمَ لايُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ».
«اين در حالى است كه نور (ايمان و عمل صالح) آنها از پيشاپيش و از سوى راستشان در حركت است» و عرصه محشر را روشن مىسازد، و راه آنها را به سوى بهشت مىگشايد «نُورُهُمْ يَسْعى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ».
در اينجاست كه آنها رو به درگاه خداوند آورده، «مىگويند: پروردگارا! نور