نگهدارند» «وَ اللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ».
سپس، به سومين گروه اشاره كرده مىافزايد: «عدّه زنان باردار اين است كه بار خويش را بر زمين بگذارند» «وَ أُولاتُ الْا حْمالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ».
به اين ترتيب، حكم سه گروه ديگر از زنان در آيه فوق مشخص شده است، دو گروه بايد سه ماه عدّه نگه دارند، و گروه سوم يعنى زنان باردار، با وضع حمل عدّه آنان پايان مىگيرد، خواه يك ساعت بعد از طلاق وضع حمل كنند يا مثلًا هشت ماه.
در اين كه منظور از جمله: إِنِ ارْتَبْتُمْ: «هرگاه شك و ترديد كنيد» چيست؟
سه احتمال ذكر شده است:
1- منظور احتمال و شك در وجود «حمل» است، به اين معنى كه، اگر بعد از سن يأس (سن پنجاه سالگى در زنان عادى و شصتسالگى در زنان قرشى) احتمال وجود حمل در زنى برود بايد عدّه نگه دارد، اين معنى هر چند كمتر اتفاق مىافتد، ولى گاه اتفاق افتاده است (توجه داشته باشيد كه واژه «ريبه» به معنى شك در حمل، در روايات و كلمات فقهاء كراراً آمده است). «1»
2- منظور، زنانى است كه به درستى نمىدانيم به سن يأس رسيدهاند يا نه؟.
3- منظور، شك و ترديد در حكم اين مسأله است، بنابراين، آيه مىگويد:
اگر حكم خدا را نمىدانيد، حكم خدا اين است كه چنين زنانى عدّه نگه دارند، ولى از همه اين تفسيرها تفسير اول مناسبتر است؛ زيرا ظاهر جمله «وَ اللَّائِي يَئِسْنَ ...» اين است كه: اين زنان به سن يأس رسيدهاند، در ضمن، هر گاه زنانى بر اثر بيمارى يا عوامل ديگر، عادت ماهانه آنها قطع شود، مشمول همين حكماند،