مردم «مدينه» گرفتار خشكسالى، گرسنگى و افزايش نرخ اجناس شده بودند، «دحيه» با كاروانى از «شام» فرا رسيد و با خود مواد غذائى آورده بود، و اين در روز «جمعه» بود و پيامبر صلى الله عليه و آله مشغول خطبه «نماز جمعه»، طبق معمول، براى اعلام ورود كاروان طبل زدند و حتى بعضى ديگر آلات موسيقى را نواختند، مردم، با سرعت خود را به بازار رساندند.
مسلمانانى كه در مسجد براى نماز اجتماع كرده بودند، خطبه را رها كرده و براى تأمين نيازهاى خود به سوى بازار شتافتند، تنها دوازده مرد و يك زن در مسجد باقى ماندند (آيه نازل شد و آنها را سخت مذمت كرد) پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:
اگر اين گروه اندك هم مىرفتند از آسمان سنگ بر آنها مىباريد. «1»
تفسير:
بزرگترين اجتماع عبادى سياسى هفته
در آيات گذشته، بحثهاى فشردهاى پيرامون توحيد، نبوت، معاد، و نيز مذمت «يهود» دنياپرست آمده بود، آيات مورد بحث، به گفتگو پيرامون يكى از مهمترين وظائف اسلامى، كه در تقويت پايههاى ايمان تأثير فوق العاده دارد، و از يك نظر، هدف اصلى سوره را تشكيل مىدهد، يعنى نماز جمعه و بعضى از احكام آن مىپردازد.
نخست، همه مسلمانان را مخاطب قرار داده، مىفرمايد: «اى كسانى كه ايمان آوردهايد! هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته مىشود، به سوى ذكر خدا (خطبه و نماز) بشتابيد و خريد و فروش را رها كنيد، اين براى شما بهتر است اگر مىدانستيد» «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ