از «ابن عباس» نقل شده كه، در ميان فرعونيان تنها سه كس به موسى عليه السلام ايمان آوردند: «مؤمن آل فرعون»، و «همسر فرعون» و آن مردى كه قبل از نبوت موسى عليه السلام به او خبر داد كه فرعونيان تصميم دارند تو را به خاطر قتل يكى از اتباعشان به قتل برسانند، و هر چه زودتر از مصر بيرون رو. «1»
ولى قرائنى در دست است كه نشان مىدهد، بعد از ماجراى موسى عليه السلام با ساحران گروه قابل ملاحظهاى به موسى عليه السلام ايمان آوردند، و ظاهر اين است كه ماجراى «مؤمن آل فرعون» بعد از جريان ساحران بود.
بعضى نيز احتمال دادهاند كه، او از بنى اسرائيل بوده كه در ميان فرعونيان مىزيسته و مورد اعتمادشان بوده است، ولى اين احتمال بسيار ضعيف به نظر مىرسد چرا كه با تعبير «آل فرعون»، و همچنين «يا قوم» (اى قوم من!) سازگار نيست، ولى به هر حال، نقش مؤثر او در تاريخ موسى عليه السلام و بنى اسرائيل كاملًا روشن است، هر چند تمام خصوصيات زندگى او امروز براى ما روشن نيست.
***
2- تقيه يك وسيله مؤثر مبارزه
«تقيه» يا «كتمان عقيده باطنى»، بر خلاف آنچه بعضى مىپندارند، به معنى ضعف و ترس و محافظه كارى نيست، بلكه غالباً به عنوان يك وسيله مؤثر، براى مبارزه با زورمندان و جبّاران و ظالمان، مورد استفاده قرار مىگيرد، كشف اسرار دشمن، جز از طريق افرادى كه از روش تقيه استفاده مىكنند، ممكن نيست.
ضربات غافلگيرانه بر پيكره دشمن، جز از طريق تقيه و كتمان نقشهها و طرحهاى مبارزه صورت نمىگيرد.