شهادت نوشيدند) و من هرگز در روش خود تغيير نداده، بر سر پيمانم ايستادهام». «1»
بعضى ديگر، گفتهاند: جمله «مَنْ قَضى نَحْبَهُ» اشاره به شهيدان «بدر» و «احد» است، و جمله «وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ» اشاره به مسلمانان راستين ديگرى است كه در انتظار پيروزى يا شهادت بودند.
از «انس بن مالك» نيز نقل شده كه: عمويش «انس بن نضر» در روز جنگ «بدر» حاضر نبود، بعداً كه آگاه شد، در حالى كه جنگ پايان يافته بود تأسف خورد كه: چرا در اين جهاد شركت نداشت، با خدا عهد و پيمان بست كه اگر نبرد ديگرى رخ دهد، در آن شركت جويد و تا پاى جان بايستد، لذا در جنگ «احد» شركت كرد و به هنگامى كه گروهى فرار كردند، او فرار نكرد، آن قدر مقاومت نمود كه مجروح شد، سپس به افتخار شهادت نائل گشت. «2»
و از «ابن عباس» نقل شده كه: جمله «مِنْهُمْ مَنْ قَضى نَحْبَهُ» اشاره به «حمزة بن عبدالمطلب» و بقيه شهيدان «احد» و «انس بن نضر» و ياران او است. «3»
در ميان اين تفسيرها، هيچ منافاتى نيست، چرا كه آيه مفهوم وسيعى دارد و همه شهداى اسلام را كه قبل از ماجراى جنگ «احزاب» شربت شهادت نوشيده بودند شامل مىشود، و منتظران نيز تمام كسانى بودند كه در انتظار پيروزى و شهادت به سر مىبردند، و افرادى همچون «حمزه سيد الشّهدا» عليه السلام و «على» عليه السلام در رأس اين دو گروه قرار داشتند.
لذا در تفسير «صافى» چنين آمده است: انَّ أَصْحابَ الْحُسَيْنِ بِكَرْبَلا كانُوا