است كه از نظر تحرك، حيات آفرينى و ناپيدا بودن، همچون «نفس و باد» است، اين از نظر معنى لغوى.
2- موارد استعمال آن در قرآن بسيار متنوع است:
گاهى، به معنى «روح مقدسى» است كه پيامبران را در انجام رسالتشان تقويت مىكرده، مانند آيه 253 «بقره»: وَ آتَيْنا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّناتِ وَ أَيَّدْناهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ:
«ما دلائل روشن در اختيار عيسى بن مريم قرار داديم، و او را با روح القدس تقويت نموديم».
گاه، به نيروى معنوى الهى كه مؤمنان را تقويت مىكند، اطلاق شده، مانند آيه 22 «مجادله»: أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْا يمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ:
«آنها كسانى هستند كه خدا ايمان را در قلبشان نوشته و به روح الهى تأييدشان كرده است».
زمانى، به معنى «فرشته مخصوص وحى» آمده، و با عنوان «امين» توصيف شده، مانند آيات 193 و 194 سوره «شعراء»: نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْا مِينُ* عَلى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ:
«اين قرآن را روح الامين بر قلب تو نازل كرد* تا از انذار كنندگان باشى».
گاه، به معنى فرشته بزرگى از فرشتگان خاص خدا، يا مخلوقى برتر از فرشتگان آمده، مانند: تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الْرُّوحُ فِيْها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ:
«در شب قدر فرشتگان، و روح، به فرمان پروردگارشان براى تقدير امور نازل مىشوند». «1»
و در آيه 38 سوره «نبأ» نيز مىخوانيم: يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَ الْمَلائِكَةُ صَفّاً: