در اين جهان باشد، و «عذاب عظيم» اشاره به كيفر آنها در جهان ديگر.
به هر حال، تعبيرى كه در اين آيه درباره مرتدين شده است، بسيار سخت و سنگين و تكان دهنده است.
***
آيه بعد، دليل مرتد شدن آنها را چنين بازگو مىكند: «اين به خاطر آن است كه آنها زندگى دنيا را بر آخرت ترجيح دادند و به همين جهت بار ديگر در طريق كفر گام نهادند» «ذلِكَ بِأَنَّهُمُ اسْتَحَبُّوا الْحَياةَ الدُّنْيا عَلَى الآخِرَةِ».
«و خداوند قوم كافر را (كه در كفر و انكار اصرار مىورزند) هدايت نمىكند» «وَ أَنَّ اللَّهَ لايَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ».
و به طور خلاصه، هنگامى كه آنها اسلام آوردند، موقتاً پارهاى از منافع ماديشان به خطر افتاد، و از آنجا كه به دنيا عشق مىورزيدند از ايمان خود، پشيمان گشتند و مجدداً به سوى كفر بازگشتند.
بديهى است، چنين جمعيتى كه از درون وجودشان كششى به سوى ايمان نيست، مشمول هدايت الهى نمىشوند كه هدايت او فرع بر خواست و كوشش و جهاد ما است كه خودش فرموده: «وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا». «1»
***
آيه بعد، دليل عدم هدايت آنها را چنين شرح مىدهد: «آنها كسانى هستند كه خدا بر قلب و گوش و چشمشان، مُهر نهاده» آن چنان كه از ديدن و شنيدن و درك حق محروم ماندهاند «أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ».
و روشن است «چنين افرادى با از دست دادن تمام ابزار شناخت، غافلان