مخصوصاً نماز، از اذان و اقامه كه دعوت به اجتماع براى نماز است گرفته (حَىِّ عَلَى الصَّلوة: بشتاب به سوى نماز ...) تا سوره «حمد» كه آغازگر نماز است، و «السَّلامُ عَلَيْكُم» كه پايان آن است همه دليل بر اين است كه اين عبادت در اصل جنبه اجتماعى دارد، يعنى بايد به صورت جماعت انجام شود، درست است كه نماز فُرادى نيز در اسلام صحيح است اما عبادت فردى جنبه فرعى و درجه دوم را دارد.
***
3- از او كمك مىگيريم
بشر در اين جهان با نيروهاى مختلفى روبرو است، هم از نظر نيروهاى طبيعى، و هم نيروهاى درون ذاتى خود. براى اين كه بتواند در برابر عوامل مخرب، ويرانگر و منحرف كننده، مقاومت كند احتياج به يار و مدد كارى دارد، اينجا است كه خود را در زير چتر حمايت پروردگار قرار مىدهد، همه روز از خواب بر مىخيزد، و با تكرار جمله «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» اعتراف به عبوديت پروردگار كرده و از ذات پاك او براى پيروزى در اين مبارزه بزرگ كمك مىگيرد، و شامگاهان نيز با تكرار همين جمله، سر به بستر مىنهد، با ياد او بر مىخيزد و با ياد و استمداد از وجود او به خواب مىرود و خوشا به حال كسى كه به چنين مرحلهاى از ايمان برسد، در برابر هيچ گردنكش و زورمندى سر تعظيم فرود نياورد، در مقابل جاذبه ماديات خود را نبازد، همچون پيامبر كه مىگويد: إِنَّ صَلاتي وَ نُسُكي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ: «نماز و عبادتم، مرگ و حياتم همه از آن خداوند است كه پروردگار جهانيان است». «1»
***