5 إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ
ترجمه:
5- (پروردگارا) تنها تو را مىپرستيم و تنها از تو يارى مىجوئيم.
تفسير:
انسان در پيشگاه خدا
اينجا سر آغازى است براى نيازهاى بنده و تقاضاهاى او از خدا، لحن سخن در سوره «حمد» از اينجا عوض مىشود، آيات قبل حمد و ثناى پروردگار و اظهار ايمان به ذات پاك او و اعتراف به روز قيامت بود.
اما از اينجا گوئى «بنده» با اين پايه محكم عقيدتى و معرفت و شناخت پروردگار، خود را در حضور او، و در برابر ذات پاكش مىبيند، او را مخاطب ساخته، نخست از عبوديت خويش در برابر او، و سپس از امدادها و كمكهاى او سخن مىگويد، عرض مىكند: «تنها تو را مىپرستم و تنها از تو يارى مىجويم» «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ».
به تعبير ديگر: هنگامى كه مفاهيم آيات گذشته در جان انسان جاى گيرد، اعماق وجودش به نور اللّه، پرورشدهنده جهانيان روشن مىشود، و رحمت عام و خاص او و مالكيتش در روز جزا را درك مىكند، به صورت يك فرد كامل از نظر عقيده در مىآيد، اين عقيده عميق توحيدى، نخستين ثمرهاش، از يكسو بنده خالص خدا بودن، و از بندگى بتها و جباران و شهوات در آمدن، و از سوى ديگر، دست استمداد به ذات پاك او دراز كردن است.