نام کتاب : پيام امام امير المومنين(ع) نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 9 صفحه : 669
بعضى از شارحان نهجالبلاغه [1] اين سخن را ناظر به آنچه در آيه ذيل است مىدانند: «حَتَّى إِذا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَ جَرَيْنَ بِهِمْ
بِريحٍ طَيِّبَةٍ وَ فَرِحُوا بِها جاءَتْها ريحٌ عاصِفٌ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ
كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصينَ لَهُ
الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرينَ*
فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِى الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِ؛ زمانى كه در كشتى قرار مىگيريد و بادهاى موافق
كشتىنشينان را (به سوى مقصد) مىبرد و خوشحال مىشوند، (ناگهان) طوفان شديدى
مىوزد، و امواج از هر سو به سراغ آنها مىآيد و گمان مىكنند هلاك خواهند شد. (در
آن هنگام) خدا را از روى خلوص عقيده مىخوانند كه: «اگر ما را از اين گرفتارى نجات
دهى حتماً از سپاسگزاران خواهيم بود* اما هنگامى كه خدا آنها را رهايى بخشيد (بار
ديگر) به ناحق در زمين ستم مىكنند». [2]
به اين ترتيب جملههاى بالا را ناظر به رابطه خلق و خالق دانستهاند در حالى
كه چنين نيست و ظاهر اين است كه اين جملهها ناظر به رابطه خلق با خلق است و گر نه
خضوع در برابر خالق در هر حال شايسته است.
منظور از خضوع در اينجا تواضع معقول نيست، بلكه تواضعهاى ذليلانه و توأم با
حقارت است و منظور از جفا، خشونت و بىاحترامى و بىمهرى و بىمحبتى است.
بلكه در حديث شريف علوى مىخوانيم: «مَا أَحْسَنَ تَوَاضُعَ الْأَغْنِيَاءِ
لِلْفُقَرَاءِ طَلَباً لِمَا عِنْدَ اللَّهِ وَ أَحْسَنُ مِنْهُ تيهُ فُقَرَاءِ
عَلَى الْأَغْنِيَاءِ اتِّكَالًا عَلَى اللَّهِ؛ چه زيباست تواضع و فروتنى
ثروتمندان در برابر فقرا براى رسيدن به پاداشهاى الهى و از آن بهتر بىاعتنايى و
اباى نفس مستمندان در برابر اغنيا به جهت توكل بر خداست». [3]