در حديثى ديگر از امام اميرالمؤمنين عليه السلام مى‌خوانيم كه خطبه‌اى ايراد فرمود و گفت: «إِنَّ اللَّهَ حَدَّ حُدُوداً فَلَا تَعْتَدُوهَا وَ فَرَضَ فَرَائِضَ فَلَا تَنْقُصُوهَا وَ سَكَتَ عَنْ أَشْيَاءَ لَمْ يَسْكُتْ عَنْهَا نِسْيَاناً فَلَا تَكَلَّفُوهَا رَحْمَةً مِنَ اللَّهِ لَكُمْ فَاقْبَلُوهَا؛ خداوند حدود و مرزهايى (براى حلال و حرام) قرار داده از آن تجاوز نكنيد و واجباتى را لازم شمرده از آن كم نگذاريد و نسبت به امورى ساكت شده و اين سكوت به خاطر نسيان نبوده، در برابر آن اصرار نكنيد. اين رحمت خداست (و تخفيف الهى) براى شما پس آن را بپذيريد». [1]

سپس در ادامه سخن مى‌فرمايد: «اگر (اين پيشنهاد را نمى‌خواهى قبول كنى و) روح و جان تو از قبول آن ابا دارد و مى‌خواهى كه تا آگاه نشوى اقدام نكنى مى‌بايست (از طريق صحيح اين راه را بپويى و) اين خواسته با فهم و دقت و تعلم باشد نه از طريق فرو رفتن در شبهات و تمسك جستن به دشمنى‌ها و خصومت‌ها.

(اضافه بر اين) پيش از آنكه در طريق آگاهى در اين امور گام نهى از خداوندت استعانت بجوى و براى توفيق، رغبت و ميل، نشان ده و از هر گونه عاملى كه موجب خلل در افكار تو شود يا تو را به شبهه‌اى افكند يا تسليم گمراهى كند بپرهيز»؛ (فَإِنْ أَبَتْ نَفْسُكَ أَنْ تَقْبَلَ ذَلِكَ دُونَ أَنْ تَعْلَمَ كَمَا عَلِمُوا فَلْيَكُنْ طَلَبُكَ ذَلِكَ بِتَفَهُّمٍ وَ تَعَلُّمٍ، لَا بِتَوَرُّطِ الشُّبُهَاتِ، وَ عُلَقِ الْخُصُومَاتِ. وَ ابْدَأْ قَبْلَ نَظَرِكَ فِي ذَلِكَ بِالاسْتِعَانَةِ بِإِلَهِكَ، وَ الرَّغْبَةِ إِلَيْهِ فِي تَوْفِيقِكَ، وَ تَرْكِ كُلِّ شَائِبَةٍ أَوْلَجَتْكَ‌ [2] فِي شُبْهَةٍ، أَوْ أَسْلَمَتْكَ إِلَى ضَلَالَةٍ).

عصاره كلام امام عليه السلام در اينجا اين است كه براى رسيدن به حق دو راه در پيش‌

[1]. وسائل‌الشيعه، ج 18، ص 129، ابواب صفات قاضى، باب 12، ح 61.

[2]. «اولجتك» از ريشه «ايلاج» و از ريشه «ولوج» به معناى داخل شدن در مكان محدود گرفته شده و هنگامى كه به باب افعال مى‌رود معناى متعدى پيدا مى‌كند بنابراين «اولج» يعنى داخل كرد شخص يا چيزى را.