اين احتمال نيز در تفسير «اكثر استعتابه» داده شده كه من از عثمان پيوسته مى‌خواستم كه رضايت مردم را جلب كند. [1]

آن گاه مى‌فرمايد: «مردم بدون اكراه و اجبار بلكه با رغبت و اختيار با من بيعت نمودند»؛ (وَبَايَعَنِي النَّاسُ غَيْرَ مُسْتَكْرَهِينَ وَلَا مُجْبَرِينَ، بَلْ طَائِعِينَ مُخَيَّرِينَ).

در واقع امام عليه السلام در اين بيان كوتاه و پر معنا به سه نكته اشاره مى‌فرمايد تا مردم بتوانند به خوبى درباره شورشيان جمل قضاوت كنند.

1. او از مدافعان عثمان بود و مى‌خواست او را به راه راست بر گرداند و آتش فتنه را خاموش كند.

2. طلحه و زبير از عاملان اصلى فتنه بودند. گر چه شورش جنبه عمومى و مردمى داشت ولى آنان نيز بر اين آتش مى‌دميدند و بر آن هيزم مى‌ريختند و همچنين عايشه نيز با جمله كوتاهى كه در مسجد پيغمبر در حضور مهاجران و انصار به عثمان گفت، در حالى كه كفش و پيراهن پيغمبر را در دست گرفته بود، صدا زد: اى عثمان هنوز كفش و پيراهن پيغمبر كهنه نشده كه تو دين و سنّتش را دگرگون ساختى.

3. بيعتى كه با من شد (بر خلاف بيعت با خليفه اوّل، دوم و سوم) بيعتى عام و همگانى بود و هيچ كس با فشار و اكراه با من بيعت نكرد.

به اين ترتيب امام عليه السلام حقيقت را روشن ساخت تا مردم بدانند او بر حق و شورشيان جمل بر باطل‌اند.

نكته‌ها

1. ماجراى ابوموسى و بسيج مردم كوفه براى حمايت امام عليه السلام‌

درباره ماجراى عثمان و اشتباهات بزرگ او در امر حكومت اسلامى كه منجر

[1]. در اين صورت ضمير «استعتابه» ضمير فاعلى است و مفعول آن محذوف است يعنى «استعتابه من الناس» در صورتى كه در تفسير اوّل ضمير مفعولى است كه تناسب بيشترى با جمله بعد دارد.