ثَوَابَ الْمُتَصَدِّقِينَ؟).

اين حالت مخصوص به زياد نبود و نيست، بسيارند كسانى كه به هنگام دعا از خدا تقاضاى پاداش‌هاى بسيارى مى‌كنند؛ ولى در عمل چيزى كه سبب آن باشد انجام نمى‌دهند و در واقع اين تقاضا و دعا نوعى نفاق و دوگانگى خواسته‌ها و اعمال است كه براى رسيدن به سعادت بايد از وجود انسان ريشه‌كن شود آنچه را مى‌خواهد، هماهنگ با آن عمل كند، هرچند از خدا بيش از آن را طلب نمايد.

آن گاه امام عليه السلام نامه را با بيان قاعده‌اى كلى كه شامل تمام توصيه‌هاى گذشته و فراتر از آن مى‌شود، به پايان مى‌برد و مى‌فرمايد: «و (بدان) انسان تنها به آنچه از پيش فرستاده جزا داده مى‌شود و بر آنچه قبلا براى خود ذخيره كرده وارد مى‌گردد و السلام»؛ (وَ إِنَّمَا الْمَرْءُ مَجْزِيٌّ بِمَا أَسْلَفَ وَ قَادِمٌ عَلَى‌ مَا قَدَّمَ، وَ السَّلَامُ).

نكته‌ها

1. رابطه اعمال و پاداش‌ها

آنچه از تعليمات قرآن مجيد استفاده مى‌شود اين است كه اساس كار در قيامت بر رابطه ميان اعمال و پاداش‌ها و كيفرهاست يا مشاهده اعمال و نتيجه آنها مى‌باشد؛ «فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ* وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ» [1] در حالى كه بسيارى از مردم اساس را شفاعت و عفو الهى و مانند آن مى‌دانند و به همين دليل چندان به اعمال خود توجّه ندارند و همين طرز فكر گاهى آنها را در ترك واجبات و ارتكاب محرّمات سهل‌انگار مى‌كند. به يقين شفاعت حق است، عفو الهى يك واقعيّت است؛ ولى اينها اساس نجات در روز قيامت نيست. آن روز «يوم الدين» است يوم جزا و گرفتن نتيجه اعمال.

امام عليه السلام نيز در نامه بالا به اين مسأله تأكيد فرموده و مى‌گويد: تنها انسان به‌

[1]. زلزال، آيه 7 و 8.