به يقين فرماندهى كه اين چهار وصف در او باشد فرمانده بسيار با ارزشى است و اين همان چيزى است كه در مالك اشتر به اضافه صفات ديگر جمع بود.

نكته‌ها

1. اشتر مردى شجاع، مدير و مدبر

درباره مالك اشتر و شرح حال او به خواست خدا در ذيل بحث از نامه 53 عهدنامه معروف مالك اشتر سخن خواهيم گفت. در اينجا تنها اشاره‌اى به بعضى از ويژگى‌هاى او مى‌شود.

ابن ابى الحديد در پايان همين نامه تحت عنوان «نبذ من الاقوال الحكيمة» سخنانى درباره مسائل مربوط به مديريت و تدبير امر جامعه بيان كرده و از افراد مختلفى سخنان كوتاهى در اين زمينه بيان مى‌كند سپس در پايان آن مى‌گويد:

امير مؤمنان عليه السلام همه آنچه را اين گروه بيان كردند در يك جمله خلاصه كرده و درباره مالك اشتر بيان فرموده، آنجا كه مى‌گويد: «لا يخاف ... وَ لَا بُطْؤُهُ عَمَّا الْإِسْرَاعُ إِلَيْهِ أَحْزَمُ، وَ لَا إِسْرَاعُهُ إِلَى‌ مَا الْبُطْ ءُ عَنْهُ أَمْثَلُ‌؛ در آنجا كه سرعت لازم است كندى نمى‌كند و در آنجا كه كندى و خونسردى سزاوارتر است شتاب نمى‌كند».

در ذيل همين نامه مى‌گويد: ارباب حديث روايتى نقل كرده‌اند كه دلالت بر فضيلت مهمى درباره اشتر مى‌كند و گواهى قاطع پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله را نسبت به ايمان او نشان مى‌دهد و آن اينكه هنگامى كه ابوذر در ربذه در آستانه مرگ قرار گرفت (و همسرش بسيار بى‌تابى مى‌كرد كه بعد از مرگ وى چگونه وسائل غسل و كفن و دفن او را فراهم كند در حالى كه در آن بيابان تنهاست) به همسرش گفت: بى‌تابى نكن كه از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله شنيدم مى‌فرمود: يكى از شما در بيابانى از دنيا خواهيد رفت و گروهى از مؤمنان بر جنازه او حاضر مى‌شوند و يقين دارم‌