مى‌كنم كه اى كاش سه چيز را انجام نمى‌دادم و يكى از آن سه چيز اين است:

«وددت أنّي لم أكشف بيت فاطمة عن شي‌ء و إن كانوا أغلقوه على الحرب؛ اى كاش خانه فاطمه را نمى‌گشودم، هرچند آنان براى نبرد در خانه را بسته بودند». [1]

در بحثهاى آينده نيز اسامى و عبارات شخصيتهاى ديگرى كه اين بخش از گفتار خليفه را نقل كرده‌اند، خواهد آمد.

ط) سخن نظّام در كتاب «الوافى بالوفيات»

ابراهيم بن سيار نظّام معتزلى (160- 231) كه به دليل زيبايى كلامش در نظم و نثر به نظّام معروف شده است در كتابهاى متعددى، واقعه بعد از حضور در خانه فاطمه عليها السّلام را نقل مى‌كند. او مى‌گويد:

«إنّ عمر ضرب بطن فاطمة يوم البيعة حتّى ألقت المحسن من بطنها؛ عمر در روز اخذ بيعت براى ابى بكر بر شكم فاطمه زد، او فرزندى كه در رحم داشت و نام او را محسن نهاده بودند، سقط كرد!». [2]

ى) مبرّد در كتاب «كامل»

ابن ابى الحديد مى‌نويسد: محمد بن يزيد بن عبد الاكبر بغدادى (210- 285) اديب، و نويسنده معروف و صاحب آثار مشهور، در كتاب الكامل، از عبد الرحمن بن عوف داستان آرزوهاى خليفه را مى‌نويسد، و چنين يادآور مى‌شود:

«وددت أنّي لم أكن كشفت عن بيت فاطمة و تركته و لو أغلق على الحرب». [3]

[1]. عقد الفريد، ج 4، ص 93، چاپ مكتبة الهلال.

[2]. الوافى بالوفيات، ج 6، ص 17، شماره 2444؛ ملل و نحل شهرستانى، ج 1، ص 57، چاپ دار المعرفة، بيروت و در ترجمه نظّام به كتاب «بحوث فى الملل و النحل»، ج 3، ص 248- 255 مراجعه شود.

[3]. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 2، ص 46 و 47، چاپ مصر.