الوديعة، و أخذت الرّهينة! أمّا حزني فسرمد [1]، و أمّا ليلي فمسهّد [2]، إلى أنّ يختار اللّه لي دارك الّتي أنت بها مقيم).

اين عبارت كه از شدّت اندوه على عليه السّلام در برابر حادثه غم‌انگيز شهادت حضرت زهرا عليها السّلام حكايت مى‌كند به خوبى نشان مى‌دهد كه تا چه حد اين بانوى عزيز در نظر على عليه السّلام گرامى بود و پيوند عاطفى و روحانى و معنوى آن‌دو به يكديگر عميق و ريشه‌دار.

تعبير به «وديعه» اشاره به همان چيزى است كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله در آستانه رحلتش دست فاطمه را گرفت و در دست على عليه السّلام گذارد و فرمود: «يا ابا الحسن هذه وديعة اللّه و وديعة رسوله عندك فاحفظ اللّه و احفظني فيها و إنّك لفاعله؛ اى ابو الحسن اين وديعه خدا و وديعه رسولش محمد نزد توست؛ حق خداوند و حق مرا در مورد آن رعايت كن و مى‌دانم رعايت خواهى كرد». [3]

بعضى معتقدند كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله اين سخن را در شب زفاف زهرا فرمود.

جمعى از شارحان نهج البلاغه تعبير به وديعه را در اينجا اشاره به اين دانسته‌اند كه ارواح انسانى در بدنها شبيه وديعه و امانت است كه هنگام وفات بازپس گرفته مى‌شود؛ ولى اين تفسير در اينجا بسيار بعيد به نظر مى‌رسد.

تعبير «رهينه» (گروگان) ممكن است اشاره به اين باشد كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله از على عليه السّلام پيمان خلافت و وصايت و وفادارى گرفته بود و دخترش زهرا عليها السّلام گويى در برابر آن گروگان بود.

با توجه به اينكه يكى از معانى «رهينه» نعمت بزرگ است و حضرت زهرا بزرگترين نعمتى بود كه خدا به على عليه السّلام داده بود، تعبير بالا در اين‌باره به كار رفته است.

[1]. «سرمد» به معناى دائم و طولانى است و گاه به چيزى كه آغاز و انجامى ندارد «سرمدى» گفته مى‌شود.

[2]. «مسهّد» از ريشه «سهد» بر وزن «صمد» به معناى بيدار ماندن و بى‌خوابى كشيدن گرفته شده است. قابل توجّه اينكه در اينجا «مسهّد» به عنوان وصف (خبر) براى «ليل» آمده است و امام عليه السّلام مى‌فرمايد: شبهاى من بيدار و بى‌تاب است به‌جاى اينكه بگويد خودم چنين هستم و اين در واقع نوعى تأكيد را مى‌رساند.

[3]. بحار الانوار، ج 22، ص 484.