الصّعوبة، و سهّل به الحزونة [1]، حتّى سرّح‌ [2] الضّلال عن يمين و شمال).

منظور از «ضياء» يكى از چند احتمال ذيل است: نور ايمان، علم، قرآن، وحى و يا همه اينها؛ يعنى خداوند پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله را با نور وحى و قرآن و ايمان مبعوث كرد تا جهان را به وسيله آن روشن سازد.

جمله‌ «و قدّمه في الاصطفاء» ممكن است اشاره به خاتميّت پيامبر اكرم باشد (زيرا اگر خاتم نباشد مفهومش اين است كه آيينى برتر از آيين او در آينده خواهد آمد) و يا اشاره به برترى او بر همه انبيا و خلق جهان است. به هرحال دليل بر اين است كه آيينش از همه آيينها كامل‌تر است. منظور از «مفاتق» (پارگيها و بريدگيها) اختلافات گسترده‌اى است كه در محيط عربستان وجود داشت و پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله به آنها پايان داد و همه را زير پرچم توحيد متّحد ساخت.

جمله‌ «و ساور به المغالب» اشاره به كوتاه كردن دست ظالمان و زورمندان از گريبان مستضعفان و محرومان است كه به بركت ظهور اسلام به وقوع پيوست و همه آنها در برابر قدرت اين آيين سر تسليم فرود آوردند.

برطرف ساختن مشكلات و هموار ساختن ناهمواريها (ذلّل به الصّعوبة) مى‌تواند اشاره به حلّ مشكلات معنوى و عقيدتى و اخلاقى باشد يا مشكلات مادى و اجتماعى و يا همه اينها كه در پرتو ظهورش به وقوع پيوست.

جمله‌ «حتّى سرّح الضّلال عن يمين و شمال» اشاره به پايان گرفتن همه مفاسدى است كه در جمله‌هاى قبل به آن اشاره شده؛ يعنى انواع گمراهيها از چپ و راست و از هر سو به وسيله آن حضرت و آيينش به عقب رانده شدند.

تعبير به «يمين و شمال» ممكن است اشاره به افراط و تفريطها باشد، يا اشاره به همه راههايى كه به فساد منتهى مى‌شود.

[1]. «حزونة» ضدّ سهولت به معناى خشن و ناصاف بودن است.

[2]. «سرّح» از ريشه «تسريح» به معناى رها ساختن و عقب راندن گرفته شده و به‌همين مناسبت به طلاق نيز تسريح گفته مى‌شود و ريشه اصلى آن «سرح» و «سروح» به معناى آزاد گشتن و رها شدن است.