در بخش ديگرى از اين خطبه سخن از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله به ميان آمده، مى‌فرمايد: «خداوند او را با نور و روشنايى فرستاد و برگزيد و بر همه مقدّم داشت، جدائى‌ها و پراكندگى‌ها را به وسيله او پيوند داد (و اتحاد و الفت ايجاد كرد) و با او بر زورمندان چيره شد. مشكلات را به وسيله او آسان و ناهمواريها را به دست او هموار ساخت تا آنجا كه ضلالت و گمراهى را از راست و چپ (و از هر سو) به عقب راند.»

شرح و تفسير بخشى از اوصاف خداوند و پيامبرش‌

امام عليه السّلام در بخش اوّل اين خطبه كه پيرامون صفات جمال و جلال حق سخن مى‌گويد، به دوازده وصف از اوصاف الهى اشاره مى‌كند:

نخست در چهار وصف نخستين مى‌فرمايد: «حمد و ستايش مخصوص خداوندى است كه از شباهت به مخلوقات، برتر و از وصف واصفان، والاتر است. به وسيله تدبير شگفت‌آورش بر همه ناظران آشكار است و با جلال عزّتش كنه ذاتش بر همه متفكّران پنهان»؛ (الحمد للّه العليّ عن شبه المخلوقين، الغالب لمقال الواصفين، الظّاهر بعجائب تدبيره للنّاظرين، و الباطن بجلال عزّته عن فكر المتوهّمين‌ [1]).

همان‌گونه كه در گذشته نيز اشاره شده، ذات پاك خداوند نامتناهى است و بديهى است مخلوقاتش كه همه چيزشان محدود و متناهى است، قادر بر درك كنه ذاتش نباشند، بنابراين تنها از طريق آثار شگفت‌انگيزى كه در پهنه جهان هستى از او نمايان است به ذات او پى مى‌بريم، لذا اگر مى‌گوييم خدا از همه‌چيز

[1]. «متوهمين» از ريشه «وهم» گرفته شده كه گاه به معناى پندار و گمان و خيال مى‌آيد و گاه به معناى انديشيدن و فكر كردن و در اينجا معناى دوم مراد است و شاهد آن تعبير به «فكر» است كه قبل از آن ذكر شده است.