أيّها النّاس، إنّه لم يزل أمري معكم على ما أحبّ، حتّى نهكتكم الحرب، و قد، واللّه، أخذت منكم و تركت، و هي لعدوّكم أنهك.

لقد كنت أمس أميرا، فأصبحت اليوم مأمورا، و كنت أمس ناهيا، فأصبحت اليوم منهيّا، و قد أحببتم البقاء، و ليس لي أن أحملكم على ما تكرهون!

ترجمه‌

اى مردم! پيش از اين، وضع من و شما آن‌گونه بود كه دوست مى‌داشتم (زيرا همه تسليم فرمان من بوديد) تا اينكه جنگ شما را خسته و درهم كوفته ساخت (نافرمانيها از اينجا آغاز شد و من چاره‌اى جز پذيرش پيشنهاد حكميّت نداشتم) در حالى كه به خدا سوگند اگر جنگ گروهى را از شما گرفت و گروهى را باقى گذاشت براى دشمنان كوبنده‌تر و خستگى آفرين‌تر بود. من ديروز امير و فرمانده بودم؛ ولى امروز مأمور و فرمانبر شدم!! ديروز من شما را نهى مى‌كردم؛ ولى امروز شما مرا نهى مى‌كنيد و اين در حالى است كه شما بقاى در دنيا را (به قيمت از دست دادن پيروزى بر دشمن) دوست داريد و من نمى‌توانم شما را به چيزى كه دوست نداريد وادار كنم!

شرح و تفسير همرزمان سست و نادان‌

همان‌گونه كه در بالا آمد، اين سخن را هنگامى امام ايراد فرمود كه على‌رغم ميل باطنى او اكثريت لشكريانش- به دلايل مختلفى- اصرار بر پايان جنگ و