راست) باز گردند»؛ (و قلتم مكان سبّكم إيّاهم: اللّهمّ احقن‌ [1] دماءنا و دماءهم، و أصلح ذات بيننا و بينهم، و اهدهم من ضلالتهم، حتّى يعرف الحقّ من جهله، و يرعوي‌ [2] عن الغيّ و العدوان من لهج‌ [3] به).

امام عليه السّلام در اين عبارت پرمعناى خود سه دعا فرموده و يا به تعبير ديگر سه تقاضا از پيشگاه خدا دارد: نخست اينكه آتش جنگ خاموش گردد و خونهاى طرفين ريخته نشود. ديگر اينكه علاوه بر آتش‌بس، صلح و دوستى درميان دو گروه، برقرار گردد و مسلمين متّحد و يكپارچه شوند. سوم اينكه گمراهيهايى كه دامان آنها را گرفته و آنان را از رسيدن به حق باز مى‌دارد از ايشان دور شود؛ ناآگاهان حق را بشناسند و آگاهان از ستيزجويى و دشمنى با حق دست بردارند.

اين دعاها به خوبى نشان مى‌دهد كه تا چه حد امام عليه السّلام داراى سعه صدر بوده و لطف و رحمت حتّى نسبت به دشمنان خود داشته است و با آن‌همه ظلم و جنايتى كه در حق امام و يارانش روا داشتند كمترين سخنى كه دليل بر انتقامجويى باشد؛ بيان نمى‌فرمايد و حتّى دوستانش را از سبّ و دشنام و بدگويى به دشمن، نهى مى‌كند.

نكته سبّ و لعن‌

بسيارى از ارباب لغت تصريح كرده‌اند كه «سبّ» همان شتم و دشنام دادن و

[1]. «احقن» از ريشه «حقن» بر وزن «حمد» در اصل به معناى نگهدارى و حفظ چيزى است و هنگامى كه در مورد «دماء» به كار مى‌رود مفهومش جلوگيرى از خون‌ريزى است.

[2]. «يرعوى» از «رعو» بر وزن «رعد» به معناى خوددارى كردن و بازگشتن از كارى گرفته شده است. قابل توجّه اينكه گاه واژه «رعو» به صورت رباعى (رعوى بر وزن دعوا) به كار رفته و همان معناى فوق را مى‌دهد و به گفته بعضى از ارباب لغت واژه «ارعوى» از واژه‌هاى كم‌نظير است و در صيغه‌هاى فعل معتل مانند آن ديده نشده است. براى توضيح بيشتر به لسان العرب ماده «رعو» مراجعه فرماييد.

[3]. «لهج» از ريشه «لهج» بر وزن «كرج» به معناى وابستگى و شيفتگى به چيزى و حريص بودن به آن است.