«بِالصَّلاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْها» [1]، فكان يأمر بها أهله و يصبر [2] عليها نفسه).

اين دلائل هفت‌گانه كه امير مؤمنان على عليه السّلام براى بيان اهميّت نماز از آيات قرآن و سنّت پيامبر آورده و ده‌ها دلايل ديگر كه به يقين، امام در مقام بيان همه آنها نبوده است، نشان مى‌دهد كه نماز چه گوهر گرانبهايى است و چه تأثيرى در تربيت و سعادت انسان دارد و دور ماندن از نماز و بركات آن چه خطراتى ايجاد مى‌كند.

نكته نقش نماز در تربيت انسان‌

انسان موجود فراموش‌كارى است؛ نه تنها ديگران را فراموش مى‌كند، بلكه بسيار مى‌شود كه به خود فراموشى نيز مبتلا مى‌گردد و اين خود فراموشى بزرگ‌ترين دشمن سعادت اوست.

دو عامل مهم به اين خود فراموشى كمك مى‌كند؛ نخست نيازهاى واقعى زندگى روزانه است مخصوصا در زمانى كه زندگى پيچيده و پر از مشكلات شود، و ديگرى نيازهاى خيالى و زرق‌وبرقها و تشريفات آميخته با هوا و هوسها و عشق به مال و جاه و شهوات است. در اين حال درست به مسافرى مى‌ماند كه در دو طرف جاده، قصرهاى سر به فلك كشيده و شاهدان زيبا روى را مى‌بيند كه ناگهان او را از مسير اصلى بازداشته و به پرتگاه مى‌كشاند.

مهم‌ترين آثار نماز، بيدار ساختن انسان و پايان دادن به خود فراموشى است، زيرا

- بر وزن «حسب» به معناى خستگى و كوفتگى است.

[1]. طه، آيه 132.

[2]. «يصبر» از «صبر» به معناى شكيبايى است و قابل توجه است كه اين فعل غالبا به صورت لازم استعمال مى‌شود؛ ولى گاه معناى متعددى هم دارد؛ يعنى وادار به صبر نمودن، و در جمله بالا همين معنا اراده شده است.