تشبيه دنيا به دريا و تشبيه ساكنانش به سرنشينان كشتى، آن هم به هنگام طوفان سخت كه نتيجه آن غرق شدن گروهى است پيش از اين خطبه مولا امير مؤمنان عليه السّلام، در كلمات لقمان حكيم آمده است، هرچند تعبيرات وى هرگز به اين زيبايى نيست. لقمان مطابق آنچه امام موسى بن جعفر عليه السّلام در حديث پرمحتواى خود از او نقل مى‌فرمايد، مى‌گويد: «يا بنىّ إنّ الدّنيا بحر عميق قد غرق فيها عالم كثير فلتكن سفينتك فيها تقوى اللّه و حشوها الإيمان و شرائها التّوكّل و قيّمها العقل و دليلها العلم و سكّانها الصّبر [1]؛ فرزندم! دنيا درياى عميقى است كه انسانهاى بسيارى در آن غرق شده‌اند.

كشتى خود را در اين دنيا تقوا قرار ده، و ذخاير آن را ايمان و بادبان آن را توكل، ناخداى آن را عقل، راهنماى آن را علم، و سكّان آن را صبر قرار ده». [2]

امام عليه السّلام در ادامه همين خطبه نجات از اين درياى مخوف را بيان كرده است.

به هرحال، آنچه امام عليه السّلام در اين تشبيه گويا و زيبا بيان فرموده حال مردم دنيا را ترسيم مى‌كند كه چگونه در لابه‌لاى انواع مصائب و ناراحتيها و بلاها قرار دارند، پيوسته امنيت به ناامنى، سلامت به بيمارى؛ غنى به فقر؛ و جمعيّت به پراكندگى تبديل مى‌شود و هرزمان در حوادث گوناگون گروهى را در كام امواج خود مى‌بلعد. با اين حال تعجب است از كسانى كه بر آن دل مى‌نهند و به وفادارى آن اميدوارند.

(1). الكافى، جلد 1، صفحه 16.

(2). «سكّان» چيزى شبيه فرمان اتومبيل است كه كشتى را به واسطه آن چپ و راست هدايت مى‌كنند.