مى‌دهند، و انتظار پاداش و جزا مى‌كشند، هرگاه چيزى را طلب كنند اصرار مى‌ورزند، اگر كسى را ملامت كنند پرده‌درى مى‌كنند، و اگر مقامى به آنها سپرده شود راه اسراف پيش مى‌گيرند.

شرح و تفسير خطر منافقان!

همان‌گونه كه در پايان بخش قبل گفتيم، امام عليه السّلام در اين بخش، اشاره به صفات منافقان مى‌كند و مسلمانها را از خطرات آنها آگاه مى‌سازد و به همگان هشدار مى‌دهد و چنان وصف دقيقى براى آنها ذكر مى‌كند كه هيچ‌كس با اين دقت اوصاف اهل نفاق را بيان نكرده است.

در آغاز شش وصف آنها را به اين صورت بيان مى‌كند كه مى‌فرمايد: «اى بندگان خدا شما را به تقوا و پرهيزكارى سفارش مى‌كنم، و از منافقان برحذر مى‌دارم، زيرا آنها گمراهند و گمراه‌كننده، خطاكارند و به خطا انداز، هرزمان به رنگى درمى‌آيند و به قيافه‌هاى ديگرى خودنمايى مى‌كنند»؛ (أوصيكم عباد اللّه بتقوى اللّه، و أحذّركم أهل النّفاق، فإنّهم الضّالّون المضلّون، و الزّالّون‌ [1] المزلّون، يتلوّنون ألوانا، و يفتنّون‌ [2] افتنانا).

نخستين صفتى كه امام عليه السّلام در اينجا براى اهل نفاق مى‌شمرد گمراهى آنان است؛ نه تنها گمراهند كه اصرار بر گمراه ساختن ديگران نيز دارند، اضافه بر اين خطاكارند؛ نه تنها خطاكار كه ديگران را نيز به خطا مى‌افكنند.

در ضمن تفاوت بين «ضالّون» و «زالّون» روشن شد؛ اوّلى اشاره به كسانى است كه‌

[1]. «الزالّون المزلون» از ريشه «زلت» به معناى لغزش و خطاست.

[2]. «يفتنون» از «افتنان» از ريشه «فنّ» به معناى زينت بخشيدن گرفته شده، بنابراين «يفتنّون افتنانا» به اين معناست كه آنها اعمال خود را به اشكال مختلف تزيين مى‌كنند تا ديگران را بفريبند.