نخست، از ديگرى تقليد كند، دوم آموزش ببيند، سوم نمونه‌اى از صنعتگر دانشمندى ببيند و با استفاده از آن به مقصود خود برسد، چهارم از خطاهاى خود تجربه بيندوزد و پنجم گروهى را به مشورت و همكارى دعوت كند؛ اما خداوند صانع حكيم، خلقتش در همه جا بى‌سابقه و بى‌نياز است از همه آنچه در بالا آمده، لذا درباره آفرينش او لفظ ابداع (خلقت بدون سابقه) به كار مى‌رود.

اين مسئله، فوق العاده اهميّت دارد كه انسانها هرچه مى‌سازند و هرمصنوعى به وجود مى‌آورند حتما نمونه‌هايى از آن را در جهان آفرينش ديده‌اند؛ مثلا مخترعان هواپيما، بى‌شك از پرندگان الهام فراوان گرفته‌اند به همين دليل شباهت زيادى در ميان انواع هواپيماها با انواع پرندگان ديده مى‌شود. در عين حال براى رسيدن به مقصود بايد از علوم و تجارب پيشينيان بهره بگيرند و هميشه در كنار خود آزمايشگاه وسيع و گسترده‌اى داشته باشند تا خطاهاى خود را از طريق آزمايش برطرف سازند و غالبا براى تكميل كار خود شورا تشكيل مى‌دهند و از همايشها و كنگره‌ها استفاده مى‌كنند، در حالى كه خداوند حكيم در خلقت گسترده و انواع نامحدود مخلوقاتش نياز به هيچ‌يك از اين امور ندارد.

سپس امام عليه السّلام در ادامه اين بخش از خطبه بعد از حمد و ثناى الهى، شهادت به رسالت پيامبر پرداخته و وضع عصر قيام آن حضرت را در چند جمله كوتاه و پرمعنا تشريح مى‌كند تا اهميّت اين دعوت الهى آشكارتر و ملموس‌تر شود، مى‌فرمايد: «و گواهى مى‌دهم كه (محمّد صلّى اللّه عليه و اله) بنده و فرستاده اوست او را زمانى مبعوث كرد كه مردم غرق گناه و جهل بودند و در ميان امواج حيرت و سرگردانى دست و پا مى‌زدند. افسار هلاكت، آنها را به هرسو مى‌كشيد و قفلهاى نادانى و گمراهى بر قلبهايشان زده شده بود»؛ (و أشهد أنّ محمّدا عبده و رسوله؛ ابتعثه و النّاس يضربون في غمرة [1]، و يموجون في حيرة.

[1]. «غمره» آب فراوانى است كه همه چهره چيزى را مى‌پوشاند، سپس به معناى هرگونه شدّت-