مشتبهة عظام، و نار شديد كلبها [1]، عال لجبها [2]، ساطع لهبها، متغيّظ زفيرها، متأجّج‌ [3] سعيرها، بعيد خمودها، ذاك‌ [4] وقودها، مخوف وعيدها، عم‌ [5] قرارها، مظلمة أقطارها، حامية قدورها، فظيعة أمورها).

تعبير به «موقف» اشاره به صحنه قيامت يا عرصه دوزخ است، به قرينه وصفى كه بعد از آن آمده است و قابل توجه اينكه امام عليه السّلام در اين عبارت و اوصاف دوازده‌گانه‌اى كه براى آتش جهنّم برشمرده، همه ويژگيهاى اين اعجازات الهى با دقّت و فصاحت تمام بيان كرده، به گونه‌اى كه پشت گنه‌كاران را مى‌لرزاند.

آتش سوزان و خطرناك، آتشى است كه هم شعله‌هايش شديد باشد و هم بر اثر انفجاراتى كه در آن رخ مى‌دهد صداى وحشتناكى از آن برخيزد؛ به آسانى خاموش نشود و آتش‌گيره‌اش كاملا آماده شعله‌ور شدن باشد؛ دودهاى انبوه و كشنده، درون و اطرافش را فراگيرد به گونه‌اى كه روز روشن در درون آن همچون شب ظلمانى گردد.

امام عليه السّلام اين اوصاف را چنان بيان مى‌كند كه گويى با چشم خود همه را در پشت پرده غيبت مى‌بيند.

سپس به احوال بهشتيان مى‌پردازد و آن را نيز چنان دقيق و روشن ترسيم مى‌كند كه شعله اشتياق را در دل مؤمنان برمى‌افروزد، مى‌فرمايد: «و پرهيزگاران گروه گروه به سوى بهشت رهنمون مى‌شوند در حالى كه از كيفر عذاب، ايمن و از سرزنشها آسوده و از آتش بركنارند؛ در خانه‌هايى امن و مطمئن قرار مى‌گيرند و از اين جايگاه، بسيار خشنودند»؛

[1]. «كلب» به معناى گاز گرفتن سگ است، سپس به معناى هرگونه گزندگى و ناراحتى شديد به كار رفته است.

[2]. «لجب» به معناى خروش امواج است.

[3]. «متأجّج» از ريشه «أجيج» به معناى برافروخته شدن آتش است كه توأم با صدا باشد.

[4]. «ذاك» از ريشه «ذكاء» بر وزن «دواء» به معناى شدّت داشتن شعله و حرارت آتش گرفته شده است.

[5]. «عم» صفت مشبّهه به معناى نابينا از ريشه «عمى» بر وزن «جفا» به نامه نابينا شدن گرفته شده است.