آورده است و در آن، عنوان «جيران اللّه» را به اين گروه داده است.

سرانجام بعد از بيان همه گفتنيها در پايان اين خطبه براى اتمام حجّت مى‌فرمايد:

«من آنچه را مى‌شنويد مى‌گويم (و اتمام حجت مى‌كنم) و خداوند را براى خود و شما به يارى مى‌طلبم و او كفايت‌كننده امور و بهترين حامى ماست»؛ (أقول ما تسمعون، و اللّه المستعان على نفسي و أنفسكم، و هو حسبنا و نعم الوكيل!).

به اين ترتيب هم به آنها اتمام حجّت مى‌كند و هم براى موفقيّت آنها دعا مى‌نمايد و هم توكل خود را بر خدا در همه حال روشن مى‌سازد.

امام عليه السّلام در اين خطبه بهترين درسها را به سالكان راه حق، جهت خودسازى مى‌دهد و آيين سلوك و سير الى اللّه را در جمله‌هاى كوتاه و پرمعنا بيان مى‌كند.

نخست با ذكر گوشه‌اى از عذابهاى دردناك دوزخ، آتش خوف الهى را در دلهاى آنها شعله‌ور مى‌سازد، سپس به آنها هشدار مى‌دهد كه عمر شما و تندرستى شما عاريتى است، روزى همه را از شما مى‌گيرند، اين فرصت را كه در دست داريد غنيمت شمريد همانگونه كه در حديث معروف از پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله: «أغتنم خمسا قبل خمس؛ حياتك قبل موتك و صحّتك قبل سقمك و فراغك قبل شغلك و شبابك قبل هرمك و غناك قبل فقرك؛ پنج چيز را قبل از پنج چيز غنيمت شمار، زندگى خود را قبل از مرگ، تندرستى خود را قبل از بيمارى و فراغت خاطرت را قبل از گرفتارى و جوانى را قبل از پيرى و غنايت را قبل از فقر». [1]

[1]. كنز العمال، حديث شماره 43490 و بحار الانوار، جلد 74، صفحه 75 (با اندكى تفاوت).