خود را با كشتن بى‌گناهى فرو نشاند يا كسى را به سبب عملى كه ديگرى انجام داده نكوهش كند. (و او را متّهم سازد).

يا براى به دست آوردن حاجتى كه به مردم دارد بدعتى در دين خدا بگذارد يا مردم را با دو چهره ملاقات كند و در ميان آنان با دو زبان سخن بگويد (و نفاق و دو رويى پيشه كند) در آن چه گفتم بينديش؛ (و بقيه را بر آن قياس كن) چرا كه هر چيز را با مثل و مانندش مى‌توان شناخت.

(بدان) چهار پايان تمام همّتشان شكم‌هاى شان است و درّندگان تمام همّتشان تجاوز و تعدى به ديگران است و زنان (هوسباز) تمام فكرشان زينت زندگى و فساد در آن است؛ در حالى كه مؤمنان، خاضع و متواضعند و نسبت به ديگران بيمناكند (مبادا آسيبى به آن‌ها برسد). و (در برابر مسئوليت‌هاى شان در پيشگاه خدا) خائف و ترسانند.

شرح و تفسير از اين سه خوى زشت بپرهيز

به دنبال بخش پيشين اين خطبه كه امام عليه السّلام مخاطبان خود را به شدّت هشدار مى‌دهد تا از خواب غفلت به در آيند و به تلاش و كوشش بپردازند، در اين بخش، انگشت روى پنج گناه كبيره و خطرناك مى‌گذارد و تصريح مى‌كند: هر كس بدون توبه از اين گناهان از دنيا برود هيچ عملى از او مقبول نيست؛ مى‌فرمايد:

«از امور قطعى و مسلّم الهى در كتاب حكيم و استوار او (قرآن مجيد) كه خداوند به آن پاداش و كيفر مى‌دهد، و براى آن خرسند مى‌شود يا خشم مى‌گيرد، اين است كه هرگاه انسان با يكى از اين خصلت‌ها بدون توبه از دنيا برود و پروردگار خود را با آن ملاقات كند، اعمالش سودى براى او نخواهد داشت؛ هر چند خود (براى انجام دادن كارهاى خير) را به زحمت افكند و عملش را خالص گرداند» (إنّ من عزائم اللّه في الذّكر الحكيم، الّتي عليها يثيب و يعاقب، و لها يرضى و يسخط، إنّه لا ينفع عبدا- و إن أجهد